آیا مصرف روزانه پروتئین وی برای بدن مضر است؟ دیدگاه پزشکان و متخصصان تغذیه

حتماً برای خیلی‌ها پیش آمده که بعد از تمرین در باشگاه، در حالی که بطری شِیک پروتئینی را در دست دارند، از خودشان بپرسند:
«آیا واقعاً مصرف روزانه‌ی پروتئین وی برای بدن ضرر دارد؟»

این سؤال فقط مخصوص بدنسازها نیست. حتی کسانی که تازه ورزش را شروع کرده‌اند یا به دنبال تغذیه‌ی سالم‌تر هستند، درباره‌ی مکمل‌ها دو دل‌اند. واقعیت این است که محبوب‌ترین مکمل دنیا یعنی پودر پروتئین وی، سال‌هاست هم در مطالعات علمی بررسی می‌شود و هم در گفت‌وگوهای روزمره محل بحث است.

پروتئین وی دقیقاً چیست و چرا این‌قدر محبوب است؟

پروتئین وی از بخش مایع شیر (وی یا آب‌پنیر) به‌دست می‌آید و به دلیل دارا بودن تمام اسیدهای آمینه‌ی ضروری، یکی از کامل‌ترین منابع پروتئینی شناخته می‌شود. این ترکیب به‌ویژه در میان ورزشکاران، برای بازسازی عضله و تسریع ریکاوری بعد از تمرین پرطرفدار است.

مطالعه‌ای در مجله Frontiers in Nutrition در سال ۲۰۲۵ نشان داده که مصرف منظم وی پروتئین می‌تواند به بهبود ترکیب بدنی، تقویت سیستم ایمنی و حتی کنترل قند خون کمک کند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که اگر مصرف، علمی و متعادل باشد، نه‌تنها مضر نیست بلکه می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم باشد.

نگرانی اصلی کجاست؟

نگرانی بیشتر افراد به دو بخش برمی‌گردد: اثر بر کبد و کلیه، و خطر مصرف بیش از حد. پزشکان معتقدند زمانی که فرد سالم است و مقدار مصرف در حد نیاز روزانه‌ی بدن تنظیم می‌شود، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مصرف روزانه پودر پروتئین وی اصل و مرغوب آسیبی ایجاد می‌کند.

بررسی‌های منتشرشده در پایگاه PubMed بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ نشان داده‌اند که مصرف ۱ تا ۲ وعده پودر پروتئین در روز (حدود ۲۰ تا ۴۰ گرم پروتئین) برای بزرگسالان سالم کاملاً ایمن است. با این حال، کسانی که مشکلات کلیوی یا کبدی دارند، باید حتماً پیش از مصرف روزانه با پزشک مشورت کنند.

دیدگاه متخصصان تغذیه در ایران و جهان

متخصصان تغذیه تأکید می‌کنند که پودرهای پروتئینی باید تکمیل‌کننده‌ی رژیم غذایی باشند، نه جایگزین غذاهای طبیعی. دکتر آنا محبی، متخصص تغذیه ورزشی، می‌گوید:

«بدن ما برای عملکرد صحیح به طیف متنوعی از مواد مغذی نیاز دارد. پروتئین وی عالی است، اما اگر جای ناهار و شام را با شِیک عوض کنیم، بدن از ویتامین‌ها، فیبر و چربی‌های مفید محروم می‌شود.»

در واقع، مصرف اصولی یعنی اضافه کردن مکمل به وعده‌های غذایی طبیعی، نه حذف آن‌ها.

نقش برند و کیفیت در ایمنی مصرف

اینجا جایی است که بحث کیفیت مطرح می‌شود. چون همه‌ی پودرهای پروتئینی مثل هم نیستند. پزشکان و متخصصان بر این باورند که مکمل‌های غیرمجاز یا فاقد استاندارد ممکن است حاوی فلزات سنگین یا مواد افزودنی مضر باشند. در بازار ایران، برندهای معتبر داخلی نیز وارد رقابت شده‌اند و بخشی از نیاز ورزشکاران را تأمین می‌کنند.

یکی از نمونه‌های شناخته‌شده، پروتئین وی کاله است که با استانداردهای آزمایشگاهی تولید می‌شود و در بررسی‌ها کیفیت آن با برندهای خارجی هم‌رده گزارش شده است. با توجه به قیمت وی کاله در مقایسه با محصولات وارداتی، این برند توانسته انتخاب اقتصادی‌تری برای بسیاری از ورزشکاران باشد.

البته هدف این مقاله مقایسه برندها نیست، بلکه تأکید بر اهمیت انتخاب «محصولات معتبر و دارای گواهی سلامت» است، چه برند ایرانی باشد، چه خارجی.

مکمل‌های دیگر در کنار پروتئین وی

گاهی ورزشکاران برای رسیدن به هدف خاص (مثل افزایش حجم یا بهبود قدرت) از مکمل‌های ترکیبی استفاده می‌کنند. برای نمونه، ترکیب کراتین مونوهیدرات با پروتئین وی در تحقیقات جدید، افزایش قابل توجهی در قدرت عضلانی و حجم بدون چربی نشان داده است.
از سوی دیگر، کسانی که دچار کمبود وزن هستند ممکن است از مکمل‌هایی مانند گینر استفاده کنند تا کالری بیشتری دریافت کنند. اما در تمام این موارد، تعادل و نظارت متخصص ضروری است.

قیمت و انتخاب آگاهانه

قیمت مکمل‌ها در بازار ایران تفاوت زیادی دارد و همین موضوع گاهی باعث سردرگمی مصرف‌کنندگان می‌شود. اگر در حال بررسی قیمت پودر پروتئین وی هستید، به یاد داشته باشید که ارزان‌تر بودن همیشه نشانه‌ی بهتر بودن نیست. مکملی را انتخاب کنید که:

• نشان تأیید سازمان غذا و دارو را داشته باشد،
• ترکیبات آن به‌وضوح روی بسته نوشته شده باشد،
• و از فروشگاه معتبر تهیه شود تا از اصالت محصول مطمئن باشید.

در حال حاضر، کاربران بسیاری هنگام جست‌وجوی «بهترین مکمل بدنسازی اصل» در فضای آنلاین، علاوه بر برندهای بین‌المللی، به گزینه‌های داخلی با قیمت و کیفیت رقابتی نیز علاقه نشان می‌دهند. این تغییر الگوی مصرف در سال ۱۴۰۴ نشانه‌ی رشد آگاهی مصرف‌کنندگان ایرانی است.

نتیجه‌گیری: مصرف آگاهانه، نه افراط

با مرور ده‌ها مقاله‌ی علمی تا سال ۲۰۲۵، می‌توان گفت که مصرف روزانه‌ی پروتئین وی برای افراد سالم نه‌تنها مضر نیست، بلکه مفید است؛ به شرطی که:

• از برند معتبر استفاده شود،
• مقدار مصرف متناسب با نیاز بدن تنظیم گردد،
• و در کنار رژیم غذایی و ورزش منظم قرار گیرد.

پودر پروتئین وی می‌تواند در مسیر سلامتی و تناسب اندام کمک‌کننده باشد، اما هیچ مکملی جایگزین تعادل تغذیه‌ای و سبک زندگی سالم نمی‌شود. اگر قصد دارید مصرف روزانه را شروع کنید، با متخصص تغذیه مشورت کنید و محصولی انتخاب کنید که هم از نظر علمی معتبر و هم از نظر اقتصادی معقول باشد، درست همان چیزی که تعریف مصرف هوشمندانه مکمل‌ها است.