زانوی ضربدری یا Genu valgum چیست؟+روش های درمانی

به این معنا که بخش دورتر از استخوان مفصل زانو به بیرون خم می‌شود و بخش نزدیک تر به داخل خم می‌شود. همانند سایر عارضه‌های بدن انسان، عارضه زانو ضربدری نیز علت و عوارض خود را دارد و روش‌های درمانی مانند استفاده از زانوبند طبی، کفی طبی، تمرینات فیزیوتراپی و دارو درمانی وجود دارد.

علل زانوی ضربدری

یکی از علت های به وجود آمدن این عارضه  مربوط به رشد دوران کودکی افراد می­شود، بدین شکل که تا 75 درصد کودکان بین سنین 3 تا 5 سال دچار زانوی پرانتزی هستند  .تا زمانی که کودکان مبتلا به سن 7 یا 8 سالگی می‌رسند در حدود 99 درصد بهبود می یابند.

1. عوامل ژنتیکی: مانند استئوکندرودیسپلازی(یک نوع بیماری در مفصل است که در آن بخشی از غضروف ناحیه مفصل با استخوان ناحیه مربوطه جدا شده­است.).
2. ­ کمبودهای تغذیه­ای است، کمبود ویتامین D و کلسیم می تواند منجر به ناهنجاری های استخوانی مانند راشیتیسم یا نرمی استخوان شود که خود می تواند منجر به زانوی ضربدری شود.
3. اضافه وزن فشار بیشتری بر زانو وارد می کند و یکی از علت های درد پا از زانو به پایین هست که وضعیت را به طور بالقوه ای بدتر کند.
4. بیماری های استخوانی مانند بدشکلی اسکلتی(دیسپلازی) یا بیماری های ذخیره لیزوزومی (مانند سندرم مورکیو) می تواند منجر به زانو ضربدری شود.
5. آسیب یا عفونت در زانو یا ساق پا می تواند منجر به زانو ضربدری شود.
6. آرتریت( التهاب مفصل)، به ویژه در زانو، می تواند باعث ایجاد یا تشدید زانو ضربدری شود.
7. درد در مفاصل
8.  مشکلات حرکتی
9.  سفت شدن مفصل: عدم هماهنگی می‌تواند منجر به کاهش تحرک و در نتیجه سفت شدن زانو شود.
10. بی‌ثباتی پیچیده استخوان کشکک زانو: زانوهای ضربدری، اغلب با ناهنجاری یا ناپایداری کشکک همراه است. اصلاح جهت کشش تاندون‌های کشکک می‌تواند درد زانو و ناتوانی در راه رفتن را برطرف کند.

عوارض ناشی از زانو ضربدری:

• تغییر شکل ظاهری مفصل زانو و شکل بد شده

• عدم تعادل در حرکت

• مشکلات حرکتی مانند لنگش

• صاف شدن کف پا

• بی‌ثباتی زانو: ممکن است باعث درد شدید زانو شود.

• درد در ناحیه لگن: ممکن است به دلیل تغییر در توزیع وزن و فشار بر روی لگن ایجاد شود.

• درد و عدم تعادل در ناحیه مچ پا: به دلیل تغییر در قرارگیری پاها هنگام راه رفتن.

• درد در ناحیه خارج زانو: ممکن است به دلیل فشار بیش از حد بر روی قسمت خارجی زانو ایجاد شود.

• ساییدگی و آرتروز زودرس: تغییر در زاویه زانوها ممکن است باعث ساییدگی و آرتروز زودرس شود.

• تو رفتگی مکرر کشکک زانو: ممکن است به دلیل بی‌ثباتی کشکک ایجاد شود که البته ارتز های محافظ تاندون کشکک زانو بسیار کمک کننده هستند.

• کاهش دامنه حرکتی در لگن: ممکن است به دلیل تغییر در توزیع وزن و فشار بر روی لگن ایجاد شود.

• ناتوانی در جفت کردن پاها هنگام ایستادن: ممکن است به دلیل تغییر در شکل استخوان‌ها ایجاد شود.

• ناتوانی در دویدن و انجام ورزش‌های سنگین: ممکن است به دلیل محدودیت‌های حرکتی ناشی از ژنتیک ایجاد شود.

• کوتاهی تاندون آشیل: ممکن است به دلیل تغییر در قرارگیری پاها هنگام راه رفتن ایجاد شود.

• کوتاهی قد: ممکن است به دلیل تغییرات در شکل استخوان‌ها و توزیع وزن ایجاد شود.

تشخیص زانوی پرانتزی

تشخیص معمولاً شامل معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی خانوادگی و احتمالاً آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا اسکن MRI برای ارزیابی ساختار استخوان است.

معاینه فیزیکی

• اندازه‌گیری فاصله بین قوزک‌های پا: زمانی که فرد در حال خوابیدن است و پاها را کنار هم قرار می‌دهد، فاصله بین قوزک‌های پا اندازه‌گیری می‌شود.• بررسی الگوی راه رفتن: کودکان مبتلا به ژنو والگوم ممکن است الگوی نامنظمی در راه رفتن داشته باشند و زانوهایشان هنگام راه رفتن به یکدیگر برخورد کنند.• مشاهده نحوه نشستن: کودکان مبتلا به ژنو والگوم ممکن است به نشستن‌های قورباغه‌ای تمایل داشته باشند.

تصویربرداری

با اشعهX برای بررسی شکل استخوان‌های زانو و میزان انحراف آن‌ها، از آن عکسبرداری می کنند.

(بررسی ساییدگی کفش یکی دیگر از روش هایی که برای تشخیص این عارضه استفاده می­شود. به این حالت که با بررسی میزان ساییدگی زیره کفش این موضوع را بررسی می­کنند. ممکن است ساییدگی بیشتری در قسمت داخلی زیره کفش افراد مبتلا به ژنو والگوم مشاهده شود.)

درمان زانوی پرانتزی

درمان به علت زمینه‌ای و شدت آن بستگی دارد، از ارتز های مختلف ، فیزیوتراپی و ورزش تا جراحی در موارد نادر.

زانوبند مخصوص زانوی پرانتزی:

از جمله روش‌های موثر برای درمان و بهبود زانو ضربدری، استفاده از زانوبند آنلودر مخصوص زانوی پرانتزی مناسب می‌باشد. برای بازگرداندن راستای درست در پاها، استفاده از ارتزهای خاص زانو ضربدری توصیه می‌شود. این ارتزها به خصوص برای کودکان بسیار مؤثر هستند. ارتز­ها نقش بسیار مهمی در درمان زانو ضربدری دارند. در اینجا نگاهی دقیق به نحوه استفاده از ارتز در درمان این عارضه آورده شده است:

زانوبندها می توانند به تنظیم مجدد پاها و توزیع مجدد وزن در سراسر مفصل زانو کمک کنند. بریس ها به ویژه برای کودکان مفید هستند چرا که استخوان های آنها هنوز در حال رشد است.

ارتز پیشرفته درمان زانوی پرانتزی اورتینو:

ارتز زانوی GVC یک نوع زانوبند است که برای حمایت، ثبات و کاهش بار از مفصل زانو طراحی شده است تا به فرآیند بهبودی انواع شرایط زانو کمک کند. این ارتز از مکانیزم 3 نقطه فشار استفاده می‌کند (یک نیرو در راستا و جهت اصلاح مشکل و دو نیرو برای جلوگیری از بدشکل شدن آن قسمت و در خلاف جهت نیرو اول). علاوه بر استفاده در درمان آرتروز، آسیب‌ها، مراقبت‌های پس از عمل و…، این ارتز نیز استفاده می‌شود.

ارتز آنلودر اورتینو (Unloadr)  یک نوع زانوبند است که برای فراهم کردن تسکین درد، ثبات و پشتیبانی طراحی شده است، از مکانیزم 3 نقطه فشار استفاده می‌کند. به عبارت دیگر، این ارتز معمولاً شامل یک سیستم اهرمی ۳ نقطه‌ای است که شامل یک لولا به همراه دو بند Dynamic Force System می‌باشد. طراحی این ارتز به طور مؤثر فشار را از مفصل زانوی تحت تأثیر به سمت دیگر منتقل می‌کند، که باعث کاهش تماس استخوان با استخوان و تسکین درد می‌شود.

در چه نوع زانوی ضربدری  درمان ارتزی نتایج بهتری را حاصل می­کند؟(اندیکاسیون ها)

در مواردی که زانو ضربدری خفیف تا متوسط و زاویه انحراف (والگوس) شدید نباشد، استفاده از ارتز می‌تواند بسیار مفید و موثر باشد. همچنین، در صورت عدم تطابق طول ساق پاها با یکدیگر، به عبارت دیگر زانو ضربدری همراه با تفاوت در طول پا. ارتزها می‌توانند در همان زمان به تطابق طول و بهبود راه رفتن کمک کنند. اگر این وضعیت در طول رشد بوجود آمده باشد، به خصوص برای کودکان زیر 8 سال، ارتزها می‌توانند رشد استخوان را هدایت کرده و به طور باالقوه زانو ضربدری را با رشد کودک اصلاح کنند.

اثربخشی و ملاحظات زانوبند زانوی پرانتزی

اثربخشی ارتزها در درمان زانو ضربدری طبق مطالعات بسیاری ، مدتهاست که اثبات شده است.

نکته مهم این است که نصب و فیت کردن دستگاه­های ارتزی به صورت تخصصی برای فرد باشد تا از پشتیبانی و اصلاح مناسب اطمینان حاصل شود.

درمان موفقیت آمیز با ارتزحتما و حتما نیاز به استفاده مداوم دارد.

ü به یاد داشته باشید که درصورت استفاده از هر نوع ارتز برای کودک خود، باید به طور مداوم نواحی تحت فشار اندام را چک و بررسی کنید تا از نبودن زخم و یا آسیب به پوست کودک مطمِن شوید.

ü یک ارتز مناسب که با اصول درست و دقیق طراحی شده است، به هیچ وجه نباید روی پوست زخم بجای بگذارد.

کاهش وزن:

همانطور که در بخش علل ذکر شد، یکی از عوامل ایجاد این مشکل و تشدید آن اضافه وزن و چاقی است. بنابراین افراد به کاهش وزن توصیه می‌شود ، کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار روی زانوها کمک کند و بهبود زانوی ضربدری را تسهیل کند. بنابراین، حفظ وزن مناسب امری ضروری است.

ورزش:

برای اکثر افراد مبتلا به ژنو والگوم، ورزش می‌تواند به تنظیم و استحکام زانوها کمک کند. تقویت عضلات اطراف مفصل زانو و بهبود قدرت کلی اندام تحتانی می‌تواند مفید باشد.

فیزیوتراپی:

برنامه‌های فیزیوتراپی ساختارمند می‌توانند عدم تعادل عضلانی را تصحیح کنند، استحکام مفصل را بهبود بخشند و عملکرد کلی را بهبود بخشند. این برنامه‌ها شامل تمرینات کششی، تقویتی و تعادلی هستند. تمرینات کششی به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌های اطراف زانو کمک می‌کنند. تمرینات تعادلی به تقویت عضلات حمایتی از زانو کمک می‌کنند و تمرینات تعادلی به بهبود تعادل و هماهنگی عضلانی کمک می‌کنند.

اوزون تراپی:

این روش درمانی می‌تواند به کاهش درد و درمان ورم در زانوها کمک کند، به خصوص در مواردی که درد، ناشی از ژنو والگوم است.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

در برخی موارد، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قوی ممکن است برای کنترل درد و التهاب مفید باشند.

جراحی (موارد نادر):

در موارد شدید یا زمانی که روش‌های دیگر نتایج مطلوب ندارند، جراحی ممکن است لازم باشد. گزینه‌های جراحی شامل استئوتومی، بازسازی رباط یا تعویض مفصل هستند.

عوارض کلی عمل جراحی :

1. اگرچه نادر است، اما ممکن است عفونت‌هایی پس از عمل رخ دهد.

2. تاخیر در بهبود زخم می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند، به ویژه برای افراد دیابتی که در بهبود زخم چالش دارند. به طور کلی، درمان‌های غیرجراحی برای افراد دیابتی مناسب‌تر هستند.

3. تراز نادرست در حین بهبودی، می‌تواند منجر به بد جوشی استخوانی شود و منجر به درد و ناهنجاری‌های دیگر گردد.

4. با وجود اصلاحات انجام شده، باز هم ممکن است ژنو والگوم در طول زمان عود کند.

5. در برخی موارد، سخت‌افزار ممکن است منجر به همجوشی مناسب استخوان (شبه آرتروز) نشود که نیاز به مداخله بیشتر دارد.

6. بعضی از بیماران ممکن است بعد از جراحی دچار سفتی زانو شوند که معمولاً با فیزیوتراپی قابل کنترل است.

7. فلج عصب پرونئال یک عارضه نادر است که می‌تواند بر عملکرد این عصب در پا تأثیر بگذارد.

استفاده از کفش های ارتوپدی(ارتز):

استفاده از کفش‌های سفارشی می‌تواند نقص تعادل پاها را که به اصلاح ژنو والگوم کمک می‌کند، بهبود بخشد. این کفش‌ها همچنین می‌توانند تفاوت‌های طول پا را که اغلب با ژنو والگوم همراه است، تعدیل کنند. علاوه بر این، می‌توانند نقش مهمی در مدیریت ژنو والگوم در بزرگسالان داشته باشند.

1. آنها به طور یکنواخت بارها در سراسر مفصل توزیع می‌شوند و با کاهش فشار بر زانو، این مفصل را تسکین می‌دهند.

2. در صورت وجود تفاوت‌های طول پا به دلیل ژنو والگوم، ارتزها می‌توانند طول پاها را یکسان کرده و الگوی راه رفتن را بهبود بخشند.

آتل‌ها: آتل‌ها ممکن است برای استفاده در شب برای کمک به حفظ تراز مناسب پاها در طول مراحل رشد در کودکان توصیه شوند.

کفی طبی:

اشخاصی که زانوی ضربدری دارند، به دلیل چرخش پاهایشان به سمت داخل (به نظر می‌رسد که کف پا به سمت بیرون نگاه می‌کند)، ممکن است با مشکلات صافی کف پا روبرو شوند. راه حل مناسب برای بهبود این وضعیت استفاده از کفی‌های طبی مناسب است. کودکان مبتلا به زانوی ضربدری می‌توانند از کفی‌هایی با بالابرنده پاشنه یا بالابرنده قوس پا استفاده کنند. این کفی‌ها دارای بخش‌های خاصی هستند که با صاف کردن مچ پا، وضعیت پاها را بهبود می‌بخشند.

در برخی موارد، استفاده از پد قوس کف پا در کفش‌های فرد می‌تواند وضعیت قرارگیری استخوان‌های پا را بهبود بخشد.

کفی‌های ساخته شده با توجه به قالب پای افراد دارای زانوی ضربدری، به اصلاح حرکت غیرطبیعی مچ پا و توزیع متوازن وزن بر روی مچ پاهای آنان کمک می‌کنند. به ویژه در مواردی که کف پا به شدت به سمت بیرون چرخیده است، این کفی‌ها باعث ثبات مچ پا می‌شوند و وضعیت عدم تعادل را که ممکن است منجر به آسیب شود، اصلاح می‌کنند. این اقدام باعث هماهنگ‌تر شدن عضلات و استخوان‌بندی پای کودکان مبتلا به این مشکل می‌شود.

سخن آخر

مجموعه دانش بنیان اورتینو تولید کننده تجهیزات ارتوپدی پیشرفته با ارائه بهترین محصولات ارتوپدی مانند انواع پیشرفته زانو بند طبی مدرج، کمربندهای طبی، مچ بند طبی پا و مچبند طبی دست تخصصی در خدمت شماست. با خرید از اورتینو سلامت را به بدن و پاهای خود برگردانید. برای اطلاعات بیشتر در مورد محصولات به سایت اورتینو با آدرس ortino.ir مراجعه بفرمایید یا بابرای ارتباط با مشاورین و متخصصین طب فیزیکی ما با شماره 09352116882 در تماس باشید.