انواع گروه درمانی دقیقاً برای همین منظور طراحی شدهاند؛ روشی که در آن افراد در فضایی حمایتکننده به همراه دیگران مشکلات خود را بررسی و حل میکنند. در جلسات گروه درمانی، شما میتوانید تجربیات و احساساتتان را با افراد دیگر به اشتراک بگذارید و از راهنماییهای درمانگر و حمایت گروهی بهرهمند شوید. درواقع در انواع کلاس های گروه درمانی، چند مراجعه کننده با چالشها و مشکلات یکسان، به کمک روانشناس متخصص، تحت درمان و مشاوره قرار میگیرند. در این مطلب، نگاهی به انواع گروه درمانی میاندازیم تا با این رویکردهای مؤثر بیشتر آشنا شوید و ببینید کدامیک میتواند به شما کمک کند.
گروهدرمانی تحلیلی یا TA
یکی از انواع گروه درمانی، نوع تحلیلی است. این نوع گروه درمانی یک رویکرد عمیق و ریشهای است که به گذشته و تأثیرات آن بر رفتارهای فعلی افراد مختلف میپردازد. این نوع گروهدرمانی بر پایه نظریات روانکاوی فروید و دیگر روانکاوهای کلاسیک است. در کلاس های گروه درمانی، شرکتکنندگان به تجربیات دوران کودکی و روابط مهم خود میپردازند.
هدف گروهدرمانی تحلیلی این است که افراد بتوانند الگوهای رفتاری و احساسی که ناخودآگاه در ذهن آنها بوجود آمده است را شناسایی کنند. به عنوان مثال، ممکن است افراد حاضر در جلسات گروه درمانی متوجه شوند که چرا در روابط فعلی خود به شیوهای خاص واکنش نشان میدهند. در نتیجه، این فرآیند به آنها کمک میکند که با شناخت و درک عمیقتر از خود، تغییرات مثبتی در زندگیشان ایجاد کنند.
گروهدرمانی شناختی-رفتاری (CBT)
رویکرد شناختی-رفتاری بسیار عملی و نتیجهگراست. در این نوع از انواع گروه درمانی، تمرکز بر تغییر افکار منفی و الگوهای رفتاری ناسالم است. ممکن است افراد در زندگی روزمرهشان با افکار منفی مانند «من به اندازه کافی خوب نیستم» یا «همیشه شکست میخورم» روبرو شوند. در جلسات گروه درمانی CBT، اعضا یاد میگیرند این افکار منفی را به چالش بکشند و آنها را با افکار مثبت و منطقیتر جایگزین کنند. این تکنیکها به افراد کمک میکند که نه تنها بهتر فکر کنند، بلکه در موقعیتهای استرسزا رفتار مؤثرتری از خود نشان دهند.
جالب است بدانید وقتی این تغییرات در کنار حمایت گروهی رخ دهد، افراد احساس میکنند که تنها نیستند و میتوانند از تجربههای دیگران نیز استفاده کنند.
گروهدرمانی حمایتکننده
گاهی اوقات افراد به فضایی نیاز دارند که بتوانند بدون ترس از قضاوت احساساتشان را بیان کنند. یکی از موضوعات گروه درمانی حمایتکننده این است که دقیقاً چنین فضایی را برای آنها فراهم میکند. این نوع گروهها محیطی گرم و صمیمی ایجاد میکنند که در آن افراد میتوانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و از حمایت و همدلی دیگران برخوردار شوند. این رویکرد به افراد کمک میکند که با احساسات دشوار خود بهتر کنار بیایند و متوجه شوند که در مشکلاتشان تنها نیستند. در واقع، گروه یک منبع قدرت و انگیزه برای اعضای خود میشود که به همدیگر کمک میکنند تا با چالشهای زندگی بهتر روبرو شوند.
گروهدرمانی میانفردی
در کلاس های گروه درمانی یکی از رویکردهای رایج، میان فردی است که تمرکز بر نحوه برقراری ارتباط و تعامل افراد با دیگران دارد. در جلسات میانفردی، اعضا فرصت پیدا میکنند که الگوهای ارتباطی خود را بررسی کنند. ممکن است در طول جلسه متوجه شوند که چرا در روابطشان مشکل دارند یا چگونه میتوانند مهارتهای ارتباطی خود را بهبود دهند. به عنوان مثال، اگر کسی معمولاً از تعارضها اجتناب میکند، یاد میگیرد چگونه با احساساتش روبرو شود و آنها را به شیوهای سازنده ابراز کند. این رویکرد به افراد کمک میکند که روابط عمیقتر و مؤثرتری با دیگران برقرار کنند و در عین حال، بازخوردهای مثبتی از اعضای گروه دریافت کنند که به بهبود تعاملاتشان در دنیای بیرون کمک میکند.
گروهدرمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness)
این رویکرد گروه درمانی به افراد کمک میکند تا حضور بیشتری در لحظه حال داشته باشند و افکار و احساسات خود را بدون قضاوت مشاهده کنند. شاید به نظر ساده بیاید، اما وقتی بتوانیم بدون توجه به گذشته یا نگرانی از آینده، در لحظه حال باشیم، میتوانیم از استرسها و اضطرابهای روزمره فاصله بگیریم. در این جلسات، تمرینهای مدیتیشن و ذهنآگاهی انجام میشود تا افراد یاد بگیرند چگونه با مهربانی و آگاهی کامل به خودشان نگاه کنند. این رویکرد به ویژه برای کسانی که به دنبال کاهش استرس، افزایش تمرکز و خودآگاهی هستند، بسیار مفید است. شرکتکنندگان نه تنها به آرامش درونی دست مییابند، بلکه میآموزند چگونه این آگاهی را به زندگی روزمرهشان منتقل کنند.
کدام گروه درمانی برای شما مناسب است؟
انواع گروه درمانی هر کدام ویژگیها و اهداف خاص خود را دارند که میتواند برای افراد مختلف با نیازها و مشکلات متفاوت مناسب باشد. در ادامه به بررسی موضوعات گروه درمانی که در کلینیک روانشناسی برگزار میشوند، پرداختهایم تا با مهمترین کاربردهای این روش درمانی آشنا شوید.
احساس میکنم گذشته من را رها نکرده است!
تصور کنید کسی که در کودکی رابطهای پیچیده با والدین خود داشته است و حالا در بزرگسالی نمیتواند به راحتی با دیگران صمیمی شود یا مدام احساس میکند که روابطش به بنبست میرسند. این نوع از الگوهای رفتاری و احساسی ممکن است ریشه در گذشته داشته باشد.
در گروه درمانی تحلیلی، فرد میتواند در یک فضای امن و با حضور افرادی که مشکلات مشابه دارند، این الگوها را بررسی کند. این جلسات کمک میکند تا او بفهمد چگونه تجربیات کودکی و روابط گذشتهاش، روی زندگی کنونیاش تأثیر گذاشته و با کمک بازخوردهای گروه و هدایت درمانگر، شروع به تغییر این الگوها کند.
مدام درگیر افکار منفی هستم!
یکی از مهمترین موضوعات گروه درمانی رهایی از افکار منفی است. فرض کنید فردی دائماً دچار اضطراب است و هر وقت با موقعیت جدیدی مواجه میشود، ذهنش به سمت فکرهای منفی میرود: «من حتماً شکست میخورم»، «هیچکس من را دوست ندارد». این نوع از افکار خودکار میتوانند به مرور زمان تأثیرات منفی زیادی روی زندگی فرد بگذارند.
در انواع گروه درمانی CBT، این فرد یاد میگیرد چگونه این افکار را به چالش بکشد و آنها را با افکار منطقیتر جایگزین کند. به علاوه، وقتی ببیند که دیگران هم با مشکلات مشابهی دستوپنجه نرم میکنند و همگی با هم در جهت تغییر این افکار تلاش میکنند، حس قدرت و انگیزه بیشتری پیدا میکند.
دنبال پناهگاهی برای تخلیه احساساتم میگردم!
فکر کنید کسی که اخیراً از یک رابطه طولانیمدت بیرون آمده و احساس تنهایی عمیقی دارد. شاید در این لحظات سخت نیاز دارد که حرفهایش شنیده شود و احساساتش بدون قضاوت پذیرفته شود. در میان انواع گروه درمانی، او میتواند در گروه درمانی حمایتکننده با افرادی که تجربههای مشابهی دارند صحبت کند و بفهمد که تنها نیست.
این کلاس های گروه درمانی به افراد این امکان را میدهند که احساساتشان را به اشتراک بگذارند و از حمایت گروهی بهرهمند شوند. در این محیط، فرد متوجه میشود که چطور افراد دیگر هم با دردهای مشابه کنار آمدهاند و از تجربههای آنها الهام میگیرد.
در روابط اجتماعی و عاطفی دچار مشکل هستم!
فرض کنید فردی که در محل کار همیشه با همکارانش دچار سوءتفاهم میشود یا در روابط عاطفیاش همیشه احساس نادیده گرفته شدن دارد. این فرد شاید نداند چگونه به طور مؤثر با دیگران ارتباط برقرار کند یا الگوهایی دارد که باعث ایجاد تنش میشود. در گروه درمانی میانفردی، این فرد فرصت پیدا میکند تا در محیطی ایمن الگوهای رفتاریاش را با دیگران بررسی کند.
نیاز به آرامش و کنترل استرس دارم!
یکی دیگر از موضوعات گروه درمانی، کنترل استرس است. در واقع، شاید فردی که زندگی پر از استرس و اضطراب دارد و دائماً در حال نگرانی از آینده یا تحلیل اتفاقات گذشته است، به این نوع گروهدرمانی نیاز داشته باشد. در این جلسات، تمرکز بر افزایش آگاهی از لحظه حال و کاهش قضاوتهای ذهنی است. فرد یاد میگیرد که چطور با استفاده از تمرینهای مدیتیشن و تکنیکهای ذهنآگاهی، خود را آرام کند.
چگونه میتوانم در گروهدرمانی مناسب شرکت کنم؟
اگر احساس میکنید که یکی از انواع گروه درمانی میتواند به شما در بهبود و مدیریت مسائل روحی کمک کند، مراجعه به یک کلینیک روانشناسی تخصصی در زمینه گروه درمانی، انتخاب مناسبی خواهد بود. به عنوان مثال کلینیک روانشناسی آوینا در تهران، یکی از بهترین و معتبرترین مراکز روانشناسی آنلاین و حضوری است که خدمات گروه درمانی را با رویکردهای مختلف ارائه میکند.
با شرکت در جلسات گروهدرمانی در کلینیک آوینا، شما میتوانید در محیطی امن و حرفهای به همراه دیگر افرادی که مشکلات مشابهی دارند، به بررسی، تحلیل و بهبود مشکلاتتان بپردازید. درمانگران متخصص کلینیک آوینا با بهرهگیری از رویکردهای گوناگون گروه درمانی، فضایی فراهم میکنند که در آن میتوانید با پشتیبانی و همدلی دیگران مسیر بهبود و رشد خود را آغاز کنید. اگر به دنبال راهحل مؤثری برای مدیریت احساسات، تغییر الگوهای رفتاری یا بهبود مهارتهای ارتباطی خود هستید، کلینیک آوینا بهترین مکان برای شروع این سفر است.
مقاله بسیار جامعی است و اطلاعات خوبی در مورد انواع گروه درمانی ارائه میدهد. اما به نظرم بخش مربوط به گروه درمانی مبتنی بر ذهنآگاهی کمی کوتاه است. میتوان به تمرینهای عملی بیشتری اشاره کرد که در این نوع گروه درمانی استفاده میشود.
با تشکر از نظر شما. کاملاً موافقم که بخش مربوط به ذهنآگاهی میتواند غنیتر شود. تمرینهای عملی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس، نقش بسیار مهمی در این نوع گروه درمانی دارند. در نسخه بعدی مقاله، به طور مفصلتری به این تمرینها پرداخته خواهد شد.