شرکا: استرس قاتل خاموش دیابتی‌ها است

به گزارش خبرنگار مهر، زهره شرکا صبح جمعه در همایش سراسری دیابت و تندرستی در مشهد با اشاره به اهمیت کنترل استرس در بیماران دیابتی اظهار کرد: استرس و اضطراب از چالش‌های مهم و اساسی این روزهای خیلی از بیماران است و همانطور که از هر چهار نفر سه نفر دچار استرس، اضطراب و افسردگی هستند. این موضوع به شدت می‌تواند روی کیفیت زندگی بیماران تأثیر بگذارد و باعث بروز عوارض جسمی و روانی متعددی شود.

فوق تخصص دیابت و متابولیسم با توضیح واکنش طبیعی بدن در مواجهه با استرس افزود: استرس در واقع یک واکنش طبیعی بدن است در مقابل چالش‌ها، اتفاقات و حوادثی که همه ما در زندگی تجربه می‌کنیم؛ از مسائل مالی، مشکلات خانوادگی و شغلی گرفته تا ابتلاء به بیماری‌های مختلف. وقتی بدن دچار استرس می‌شود، هورمون‌هایی مثل کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌شوند و تغییراتی در بدن ایجاد می‌کنند. مثلاً همه ما تجربه کرده‌ایم زمانی که استرس داریم، ضربان قلب افزایش می‌یابد و فشار خون بالا می‌رود. حتی قند خون نیز می‌تواند به طور مستقیم تحت تأثیر استرس قرار گیرد.

وی با اشاره به تجربه بیماران گفت: خیلی وقت‌ها بیماران می‌گویند، خانم دکتر با اینکه امروز رژیم غذایی‌ام را رعایت کرده‌ام و کمتر غذا خورده‌ام، قند خونم بالا رفته است. وقتی بیشتر بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم دلیل اصلی استرس و تنش‌های روانی است. یک بیمار می‌گوید امروز دعوای شدیدی داشتم یا گریه کردم و بعد از آن قند خونم بالا رفته است. این اتفاق یک چرخه معیوب ایجاد می‌کند؛ قند بالا باعث اضطراب می‌شود و اضطراب باز هم قند را افزایش می‌دهد.

شرکا درباره باور غلط «دیابت عصبی» نیز توضیح داد: بعضی بیماران فکر می‌کنند استرس می‌تواند باعث ایجاد دیابت شود و وقتی حالم خوب است، نیازی به دارو ندارم. این تفکر کاملاً غلط است. دیابت نوع دو معمولاً ناشی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی نامناسب است؛ اضافه وزن، تغذیه نامناسب، خواب ناکافی و استرس‌های مکرر. استرس تنها یکی از عواملی است که می‌تواند کنترل بیماری را دشوار کند، اما خود عامل اصلی ابتلاء به دیابت نیست.

فوق تخصص دیابت و متابولیسم علائم استرس را گسترده و متنوع دانست و گفت: استرس می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد. از سردردهای مکرر، اختلال خواب، خستگی مداوم، کسالت و مشکلات گوارشی گرفته تا افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی عروقی، دردهای عضلانی، پرش‌های عضلانی، التهابات پوستی مثل اگزما و پسوریازیس و حتی ریزش مو. بسیاری از بیماران با این مشکلات مواجه می‌شوند و به دنبال مقصر می‌گردند، در حالی که عامل اصلی اغلب استرس است.

وی افزود: افرادی که دچار استرس هستند معمولاً گوشه‌گیر می‌شوند، حوصله حضور در جمع را ندارند، مدام عصبی می‌شوند، الگوی غذا خوردنشان به هم می‌ریزد، بعضی‌ها بی‌اشتهایی پیدا می‌کنند و بعضی‌ها دچار پرخوری عصبی می‌شوند که خود باعث افزایش قند خون می‌شود. این موضوع روی کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران تأثیر مستقیم دارد و حتی ممکن است منجر به مصرف دخانیات و الکل و ایجاد رفتارهای وسواس‌گونه شود.

شرکا درباره راهکارهای کنترل استرس گفت: تا جایی که ممکن است، باید عوامل استرس‌زا را کاهش دهیم و محیط کار و زندگی را بهبود ببخشیم. حمایت خانوادگی بسیار اهمیت دارد؛ همدلی و همراهی با اعضای خانواده به جای سرکوفت زدن یا یادآوری اشتباهات می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین مراجعه به روانشناس و مشاوره گرفتن از کارشناسان روانشناسی به بیماران کمک می‌کند مشکلات خود را شناسایی و راهکارهای مناسب دریافت کنند.

فوق تخصص دیابت و متابولیسم درباره تکنیک‌های عملی کاهش استرس افزود: تمرین‌های تنفسی، دم و بازدم عمیق، ورزش منظم، تغذیه سالم و خواب کافی همگی می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. حتی نیم ساعت ورزش در روز می‌تواند سلامت جسم و روح بیماران دیابتی را بهبود دهد. خواب کافی و منظم نیز از عوامل بسیار مؤثر در مدیریت استرس است.

وی با اشاره به نقش داروهای روانپزشکی گفت: در مواقع لازم، پزشک می‌تواند داروهای روانپزشکی تجویز کند تا بخشی از استرس و افسردگی بیمار کنترل شود. مصرف این داروها وابستگی ایجاد نمی‌کند و تحت نظر پزشک می‌توانند به بیماران کمک کنند تا با آرامش و سلامت زندگی کنند.

شرکا تأکید کرد: مدیریت استرس در بیماران دیابتی نه تنها بر کیفیت زندگی، بلکه بر کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض خطرناک بیماری اثر مستقیم دارد. افرادی که قادر به کنترل استرس خود نیستند، ممکن است نوسانات شدید قند خون و فشار خون را تجربه کنند و حتی در سنین پایین‌تر دچار بیماری‌های قلبی عروقی شوند.