به گزارش خبرنگار مهر، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شانزدهمین همایش بانوان قرآن‌پژوه و دومین آئین تکریم بانوان مبلغ و محفل دار قرآنی که صبح امروز ششم دی ماه در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار شد، گفت: این برنامه به یمن ایامی که معطر است به عطر وجود حضرت فاطمه زهرا (س) در حال برگزاری است و لذا اهمیت آن را دوچندان می‌کند.
وی ادامه داد: در تاریخ اسلام حضور زنان را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره‌ای که در صدر اسلام با بعثت پیامبر (ص) مصادف بود و زنان و بانوان در عرصه تعلیم معارف اسلامی نه در حاشیه که در صحنه و میدان بودند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دوره دوم اما متأسفانه با افول زنان در عرصه تمدن اسلامی همراه بوده است، برهه‌ای که به قرن چهارم و پنجم بازمی‌گردد و باید از آن به دوران کمرنگ شدن زنان در عرصه علوم و معارف اسلامی یاد کرد.
صالحی تصریح کرد: اما دوره سوم که در این دهه‌های اخیر شاهد آن هستیم و به نوعی باید از آن به دمیده شدن نسیم بعثت یاد کرد زمانی است که دیگر زنان مقلد و مستمع نیستند و همپای مردان در همه عرصه‌ها به ویژه عرصه‌های معرفتی و دینی فعالیت می‌کنند.
وی ادامه داد: مورخانی که سیره و زندگی پیامبر (ص) را در کتاب‌های خود ذکر کرده‌اند راجع به صحابی زن آن حضرت نیز اشاراتی داشته‌اند که حدوداً یک هزار نفر بوده و یک‌هفتم صحابی و نزدیکان آن حضرت را به خود اختصاص می‌دادند، این امر ازآنجا اهمیت دارد که به فاصله کوتاهی پس از جاهلیت پیامبر توانسته بود شأن و مقام والای زن را احیا کند. آن‌هم در دوران جاهلیتی که زن خار شمرده و هر خانه‌ای صاحب فرزند دختر می‌شد محکوم به فنا و طرد از جامعه بود. در چنین جامعه‌ای زنان در بیعت با پیامبر نیز شرکت کرده و نقش اجتماعی خود را در داشتن حق رأی ایفا کردند. در واقعه غدیر شاهد این نکته هستیم که جمع قابل توجهی از راویان این واقعه را زنان به خود اختصاص می‌دهند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره اینکه زنان در چنین فضایی توانستند به نقطه‌ای برسند که در اهمیت یافتگی اجتماعی مانند مردان باشند گفت: در زمان خلیفه دوم زنی به نام شفا را می‌توان مثال زد که در عرصه‌های گوناگون مدیریتی به مردان مشاوره می‌دهد و یا در قرن هشتم ابن سیرین که همه او را به خاطر علم تعبیر خواب می‌شناسند آنچنان به خواهر خود وثوق دارد که او را در امور دینی و قرآنی مشاور خود قرار می‌دهد. به‌طور کلی زنان در برهه‌ای از تاریخ به چنان مقبولیتی از نظر علمی می‌رسند که بنا به گفته امام صادق (ع) حتی در میان آنها فقیه‌تر از مردان را نیز می‌توان یافت.
صالحی تاکید کرد: اما با وجود این فروغ و درخشش در برهه‌ای که به آن اشاره شد شاهد هستیم که زنان افول می‌کنند و به عنوان جنس دوم در امور مختلف شناخته می‌شوند، در بیان دلایل این امر اقوال زیادی وجود دارد. ابن عسقلانی کتابی دارد که در آن ۵ هزار شخصیت برجسته جهان اسلام را معرفی می‌کند که البته تنها ۱۹۰ تن از آنها زن هستند یعنی به نسبت یک‌هفتم صحابی زن پیامبر اکنون با جمعیت یک‌سی‌ام زنان روبرو هستیم اما یکی از دلایل این افول تکه تکه شدن قلمرو خلافت اسلامی است و جنگ و نزاع‌هایش که به این واسطه درمی‌گیرد و رسماً زنان را به محیط‌های محدود خانه می‌کشاند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: ازجمله دیگر عوامل افول زنان در برهه دوم تاریخ اسلام این بود که به‌هرحال برای تحصیل علم آنها باید سفر می‌کردند و مانند روزگار کنونی نبود که با گسترش ابزار ارتباط‌جمعی شرایط برای تحصیل ساده آنها فراهم شود. لذا سفر برای بانوان مشکل بود و آنها از تحصیل و پیشرفت باز می‌ماندند و دیگر نکته نیز جنبه‌های سیاسی و حاکم شدن تفکری بود که نگاه مردسالارانه را بر جامعه حاکم می‌کرد و نتیجه اینکه بانوان از عرصه علم و پیشرفت فاصله گرفتند.
صالحی گفت: با این وجود اکنون در دوره سوم قرار داریم و شاهد هستیم که به برکت انقلاب اسلامی و برخی دیگر از جنبش‌ها، خیزش‌های علمی معرفتی چشمگیری در میان زنان روی داده و این حرکت پرشتاب در حال پیش روی است. زنان هویت خود را بازیافته‌اند و ازآنجاکه مظهر صفات الهی هستند لذا با درک شرایط، موقعیت و جایگاه بی‌بدیل خود رسالت خود را در همه زمینه و ساحت‌های عرفی، اجتماعی، فرهنگی و دینی و قرآنی ایفا می‌کنند که این مایه مباهات دارد.
وی در پایان گفت: به اعتقاد من همان‌طور که شهید مطهری گفت ما فقه عرب و فقه عجم داریم اینک می‌توان این نکته را نیز توجه داشت که ما فقه زن و مرد را نیز می‌توانیم به طور مستقل تبیین کنیم تا با تبیین درست مبانی معرفتی اسلام جایگاه زن نیز به‌درستی بازشناخته شده و زمینه برای پیشرفت هر چه بیشتر آنها فراهم آید. در کل جهان اسلام نمایه‌های آن را می‌بینیم. ما در حال جریان زنانه ای در علوم اسلامی هستیم که در فهم و تربیت دینی می‌تواند مؤثر باشد.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید