خطرات کاهش وزن در دوران بارداری

توجه به سلامت مادر و جنین در این زمان برای تضمین آینده هر دو مهم بوده و یکی از مسائل قابل توجه در این زمان، وزن گیری مادر است. هر زن باردار باید با توجه به شاخص توده بدنی یا BMI، در طول بارداری و به تدریج میزان مشخصی وزن اضافه کند. در این میان برخی تصور می کنند، زنانی که با چاقی و اضافه وزن به بارداری وارد می شوند، نباید افزایش وزن داشته باشند. این تصور نادرست است و همه زنان باردار حتی چاق، نیاز به وزن گیری دارند چون برای تضمین رشد جنین و سلامت مادر ضروری است. با این حال، از نظر کالج زنان و زایمان آمریکا (ACOG)، چاقی خطر ابتلا به برخی مشکلات را در دوران بارداری افزایش می دهد.

این مشکلات عبارتند از:

• ابتلا به نقایص مادرزادی مثل نقص لوله عصبی
• دشواری در تست تشخیصی سونوگرافی
• تولد نوزاد با وزن بیش تر از نرمال
• زایمان زودرس
• مرده زایی

به همین دلیل بهتر است خانم های جوان و چاق، قبل از اقدام به بارداری به وزن نرمال برسند. اگر به هر دلیلی کاهش وزن قبل از بارداری انجام نگرفت، با مراجعه به متخصص تغذیه روند افزایش وزن تحت نظر خواهد بود. اگر چه این عوارض برای بارداری در چاقی وجود دارد ولی به این معنا نیست که افراد چاق باید در این زمان رژیم لاغری بگیرند! اقدام به کاهش وزن یا توقف وزن گیری با خطراتی همراه است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد.

خطرات کاهش وزن در بارداری

دلیل تأکید بر وزن گیری مادر، نیازهای افزایش یافته جنین برای رشد و تکامل است که از دریافتی مادر تأمین می شود. معمولاً طبیعی است که وزن در سه ماهه اول افزایش چندانی نداشته باشد اما از سه ماه دوم به بعد همانطور که جنین در حال بزرگ شدن است به کالری و مواد مغذی بیش تری نیاز خواهد داشت.

خطرات احتمالی کم وزنی مادر عبارتند از:

• تولد نوزاد نارس
• نوزاد کوچک نسبت به سن حاملگی
• محدودیت رشد جنین در رحم
• مشکلات بعد از تولد مانند مشکل در شیردهی، بیماری های گوارشی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)

در صورت افزایش وزن ناکافی و عدم تنوع غذایی به کودک در حال رشد آسیب وارد می شود؛ به طوری که نوزاد اغلب خیلی زود به دنیا آمده و یا در هنگام تولد وزن کمتری نسبت به سایر نوزادان دارد؛ یعنی کمتر از 2 و نیم کیلوگرم.

زایمان زودرس با عوارض مختلفی برای نوزاد همراه است. مهم ترین آن ها، مشکلات تنفسی است که به دلیل عدم تکامل ریه، تنفس دچار مشکل شده و نیاز به نگهداری نوزاد در دستگاه است. مشکلات قلبی، مغزی، گوارشی، خونی و سیستم ایمنی در هفته اول تولد مشاهده می شود. زایمان زودرس عواقب طولانی مدت تری نیز برای کودک به همراه خواهد داشت.

وزن کم هنگام تولد نیز با خطر ابتلا به بیماری های غیر واگیر در بزرگسالی مانند چاقی همراه است. نوزادان کم وزن بیش تر در معرض تاخیر حرکتی، فلج مغزی و مشکلات رفتاری خواهند بود.

به طور کلی، هیچ گونه کاهش وزن عمدی در بارداری جایز نیست و هر گونه تلاش برای کاهش وزن باید قبل از اقدام به بارداری صورت بگیرد. تحقیقات علمی بر مضرات کاهش وزن عمدی تمرکز داشته اند و بر این اتفاق نظر دارند که محدود کردن کالری و مواد مغذی برای مادر و جنین در حال رشد زیان آور خواهد بود.

رفلاکس یکی از عوارض بارداری می تواند باشد و برخی دیگر نیز به دلیل زخم معده به دنبال کاهش وزن هستند اما این اقدام در دوران حساس بارداری می‌ تواند تهدید کننده سلامت باشد و بهتر است تنها با رعایت راهکارهای تغذیه ای علائم این مشکلات را کاهش دهید.

برای زخم معده چی بخوریم؟

برای تسکین زخم معده بهتر است از توصیه های تغذیه ای پیروی شود و درمان اصلی زخم برای بعد از زایمان اجرا شود چون داروهای مورد استفاده احتمال آسیب به جنین را دارند. مصرف غذاهای چرب، نوشیدنی های ترش، قهوه و چای با کافئین بالا، شکلات، قرص های ضد درد غیراستروئیدی، الکل و سیگار که محرک دستگاه گوارش هستند باید کنار گذاشته شوند. همچنین دوری از استرس، اضطراب و نخوردن وعده های شبانه توصیه می شود.

برای درمان رفلاکس معده چی بخوریم بهتره؟

برای درمان رفلاکس معده بهتر است از وعده های تند و چرب پرهیز کنید و غذاهای کم‌ چرب و ساده مانند برنج، سیب‌ زمینی و موز را استفاده کنید. به جای وعده‌ های بزرگ، همان میزان غذا را به چند وعده‌ کوچک تر تقسیم کنید تا از فشار وارد شده بر معده کاسته شود. بعد از غذا مستقیماً دراز نکشید، کمی بنشینید تا مقداری از غذا از معده عبور کند. بالاتر گذاشتن سر هنگام خواب برای کاهش رفلاکس معده به مری نیز مفید است.

نوشیدنی ‌های بدون کالری در رژیم فستینگ مثل آب، قهوه و چای ساده ممکن است به نظر گزینه ‌ای مناسب برای جلوگیری از دریافت مازاد انرژی باشند، اما در دوران بارداری که مصرف کافئین محدودیت دارد، در مصرف این نوشیدنی ها باید احتیاط کرد. به علاوه در صورت ابتلا به زخم معده یا رفلاکس بهتر است کمتر از چای و قهوه استفاده کنید و به جای آن ها آب بنوشید.

اگرچه برخی به دنبال نمونه رژیم کالری شماری در بارداری هستند، اما دنبال کردن هر نوع از رژیم باید تنها زیر نظر متخصص تغذیه و با احتیاط انجام شود که نیازهای مادر و جنین را تامین کند.

استفاده از اپلیکیشن زیره برای تعدادی از مواد غذایی، کالری شمار رایگان ‌دارد که در صورت تهیه رژیم می توانید به میزان کالری همه مواد دسترسی داشته باشید. البته نکته مهم در بارداری، توجه به کیفیت مواد غذایی و نیازهای تغذیه ‌ای بجای شمارش دقیق کالری ‌ها ست. به همین جهت در اپلیکیشن زیره به مادران باردار رژیم کالری شماری ارائه نمی گردد و توصیه می شود تحت نظر مشاور تغذیه دوران بارداری را طی نمایند.

توصیه می شود غذاهای غنی از مواد مغذی و طبیعی را انتخاب کنید. چربی های سالم، پروتئین و فیبر منجر به تامین نیازهای اساسی دوران بارداری خواهند شد.

گزینه های سالم و مغذی عبارتند از:

• آجیل و کره آجیل
• ماهی های چرب
• روغن زیتون
• لوبیا
• نان غلات کامل و پاستا
• گوشت بدون چربی یا مرغ
• ماست یونانی ساده
• میوه خشک
• تخم مرغ
• پنیر

به طور کلی، کاهش وزن در دوران بارداری و عدم وزن گیری مناسب با عواقب جدی برای نوزاد همراه است. برای مادران چاق که نگران افزایش وزن خود هستند، باید گفت سلامت خودشان و جنین در اولویت قرار دارد و هر گونه برنامه برای لاغری بایستی بعد از زایمان اجرا شود. البته بعد از تولد نوزاد و با شروع شیردهی، وزن مادر به طور طبیعی کاهش پیدا می کند. در این زمان می توان با افزایش فعالیت و استفاده از برنامه لاغری به وزن مناسب رسید. به این منظور می توانید از سایت زیره یا اپلیکشن آن، رژیم لاغری که بر اساس شرایط شما تنظیم می شود را دریافت کنید تا دیگر نگران سلامتی خود و نوزاد دلبندتان نباشید.