کشیدن دندان بخاطر ارتودنسی
آیا تا به حال از خودتان پرسیدهاید چرا گاهی دندانپزشک قبل از شروع ارتودنسی، پیشنهاد میکند چند دندان دائمی کشیده شود؟ بسیاری از بیماران در مرحله اول با شنیدن این توصیه دچار تردید یا ترس میشوند. اما واقعیت این است که کشیدن دندان در ارتودنسی نه تنها نشانهی نقص در درمان نیست، بلکه یکی از اصولیترین تصمیمات علمی برای رسیدن به لبخندی هماهنگ و سالم به شمار میرود.
تصمیم برای کشیدن دندان در ارتودنسی، یک اقدام بیدلیل و سلیقهای نیست، بلکه یک تصمیم استراتژیک و کاملاً حساب شده توسط متخصص ارتودنسی است. هدف نهایی هر درمان ارتودنسی، دستیابی به نتایجی پایدار، سالم و زیباست؛ نتایجی که در آن دندانها نه تنها صاف به نظر برسند، بلکه عملکرد صحیح فک و سلامت بلندمدت دهان و دندان را نیز تضمین کنند.
ایا برای ارتودنسی حتما باید دندان کشید؟
همیشه نه اما در شرایط خاص، این کار تنها راه رسیدن به یک نتیجه ایدهآل و جلوگیری از مشکلات آتی است. در ادامه دیدگاه متخصصان جهانی را بررسی میکنیم:
طبق بیانیهی انجمن ارتودنتیستهای آمریکا (AAO):
کشیدن دندان در ارتودنسی زمانی انجام میشود که تمام روشهای حفظ دندان بررسی و ناکافی تشخیص داده شوند. این تصمیم بخشی از برنامهریزی جامع برای سلامت بلندمدت دهان است. همچنین حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بیماران ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان دارند. این آمار نشان میدهد که چنین تصمیمی بخشی از درمان استاندارد و علمی در سراسر جهان است، نه یک استثنا.
طبق گزارش سال ۲۰۲۴ مجله Journal of Clinical Orthodontics:
پیشرفتهای دیجیتال باعث شده نرخ نیاز به کشیدن دندان در ارتودنسی طی ۵ سال اخیر تا ۴۰٪ کاهش یابد.
آیا در ارتودنسی شفاف نیز ممکن است دندان کشیده شود؟ در اغلب موارد خیر، اما در ازدحام شدید یا بایت غیرطبیعی ممکن است نیاز به کشیدن دندان وجود داشته باشد. کشیدن دندان در ارتودنسی همیشه تصمیمی ضروری نیست، بلکه انتخابی علمی برای رسیدن به بهترین نتیجه است.
اما با فناوریهای مدرن مانند ارتودنسی شفاف، بسیاری از بیماران امروز میتوانند بدون کشیدن حتی یک دندان به لبخندی زیبا و متوازن برسند. ارتودنسی نامرئی (الاینر شفاف) با قالبهای پلاستیکی و متحرک بدون نیاز به سیم و براکت، شرایطی راحتتر و زیباتر برای درمان فراهم کردند که در مواردی به دلیل دقت طراحی نیازی به کشیدن دندان ندارد.
در ایران، کلینیک دندانپزشکی آذر با استفاده از اسکنهای سهبعدی دیجیتال و شخصی سازی درمان، اقدام به طراحی دقیق الاینرها کرده است و در صف اول این تحول قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاهده رضایت کاربران و همچنین دیدن نمونه درمان قبل و بعد به صفحه ارتودنسی شفاف در اصفهان مراجعه فرمایید.
کشیدن دندان جلو در ارتودنسی
تصمیم به کشیدن دندان جلو باید با مشورت کامل با متخصص ارتودنسی و بررسی دقیق شرایط بیمار اتخاذ شود تا بهترین نتایج حاصل شود. بعد از کشیدن دندان جلو، معمولاً با استفاده از ابزارهای ارتودنسی، دندانهای اطراف به سمت فضای خالی کشیده شده حرکت میکنند و جای خالی پر میشود. روند بهبودی معمولاً در چند هفته ابتدایی سریع است ولی تکمیل نهایی درمان ارتودنسی ممکن است ماهها طول بکشد. این روش در بسیاری از موارد به ضررهای زیبایی موقتی منجر میشود که پس از اتمام درمان، لبخند به حالت طبیعی و زیبا بازمیگردد.
کشیدن دندان سالم در ارتودنسی
هیچ متخصص ارتودنسی علاقهای به کشیدن دندانهای سالم ندارد و همواره اصل بر حفظ حداکثری دندانهای طبیعی است .
یکی از نگرانیهای بزرگ و سوالات رایج برای بسیاری از افراد، به ویژه هنگامی که دندانپزشک آنان طرح درمان ارتودنسی را ارائه میدهد، این است: چرا برای ارتودنسی دندان را میکشند؟ این سوال، به ویژه زمانی که صحبت از کشیدن دندانهای سالم به میان میآید، میتواند موجب دلهره و تردید شود. آیا این کار واقعاً ضروری است؟ آیا راه حلی جایگزین وجود دارد؟ دلیل اصلی این امر، ناهماهنگی اندازه دندان و فک است که در ادامه بیشتر توضیح داده ایم.
علت کشیدن دندان در ارتودنسی
علت اصلی در اکثر مواردی که نیاز به کشیدن دندان احساس میشود، یک مسئله ساده اما بنیادی است یعنی، عدم تطابق بین اندازه دندانها و اندازه فک . به بیان دیگر، یا دندانها برای فک شما بیش از حد بزرگ هستند، یا فک شما برای جای دادن این تعداد دندان، بسیار کوچک است.
چرا در ارتودنسی دندان را میکشند؟
این ناهماهنگی خود را به شکلهای مختلفی نشان میدهد:
- شلوغی شدید دندانها (Dental Crowding): شایعترین دلیل برای کشیدن دندان است . وقتی فضای کافی در قوس دندانی وجود نداشته باشد، دندانها برای یافتن جا، روی یکدیگر سوار شده، کج میشوند یا میچرخند.
- بیرونزدگی دندانها و لبها (Protrusion): در برخی افراد، کل قوس دندانی به سمت جلو متمایل شده و باعث میشود دندانهای جلویی و لبها به طور نامتناسبی بیرون بزنند. این حالت علاوه بر تأثیر بر زیبایی نیمرخ، میتواند خطر آسیب به دندانهای جلویی را افزایش دهد.
- اصلاح مشکلات شدید بایت (مال اکلوژن): مشکلاتی مانند اوربایت (افتادن بیش از حد دندانهای جلوی بالا روی دندانهای پایین)، آندربایت (جلو بودن دندانهای پایین) یا کراسبایت، نیازمند ایجاد فضای کافی برای حرکت دادن گروههایی از دندانها و هماهنگ کردن دو فک با یکدیگر است.
برای ارتودنسی کدام دندان را میکشند؟
انتخاب دندان برای کشیدن، یک تصمیم حیاتی است که بر اساس عوامل متعددی از جمله موقعیت دندان، سلامت آن و اهداف درمانی گرفته میشود.
- دندانهای پرمولر (آسیاب کوچک): این دندانها که بین دندان نیش و دندان آسیاب بزرگ قرار دارند، شایعترین دندانهای کشیده شده در ارتودنسی هستند.
- دندانهای آسیبدیده، پوسیده یا پر شده: اگر دندانی به شدت خراب، پوسیده یا پر شده باشد و امکان ترمیم مناسب آن وجود نداشته باشد، در اولویت کشیدن قرار میگیرد. به این ترتیب، هم مشکل دندان از بین میرود و هم از فضای آن برای درمان ارتودنسی استفاده میشود .
برای ارتودنسی چند دندان باید کشید؟
برای درمان ارتودنسی، تعداد دندانهایی که باید کشیده شوند بستگی به شدت ناهنجاری فکی و دندانی هر بیمار دارد و معمولاً ارتودنتیست پس از معاینه دقیق و بررسی عکسهای سهبعدی تصمیم میگیرد. به طور کلی، اغلب بیماران برای ایجاد فضای لازم و اصلاح نامرتبی بین ۱ تا ۴ دندان کشیده میشوند که این تعداد شامل دندانهای عقل نمیشود. دندانهای پرمولر (چهارم و پنجم از جلو) بیشترین احتمال کشیدن را دارند چرا که موقعیت و رشد آنها معمولاً فضای بیشتری را اشغال میکند.
کشیدن دندان چهارم در ارتودنسی
در میان گزینههای مختلف برای کشیدن دندان در ارتودنسی، کشیدن دندان 4 در ارتودنسی یا پرمولر اول به عنوان رایجترین انتخاب متخصصان ارتودنسی شناخته میشود. پرمولرهای اول به دلیل موقعیت استراتژیکشان در وسط قوس دندانی، بیشترین انتخاب برای این منظور هستند . کشیدن آنها فضای مناسبی را دقیقاً در ناحیهای ایجاد میکند که بیشترین نیاز برای رفع شلوغی یا عقب بردن دندانهای جلویی وجود دارد.
معایب کشیدن دندان در ارتودنسی
هرچند کشیدن دندان در نگاه اول ممکن است نگرانکننده به نظر برسد، اما اگر با بررسی علمی و دقیق انجام شود، هیچ آسیبی به سلامت دهان و فک وارد نمیکند. متخصصان پس از انجام تصویربرداری سهبعدی CBCT و آنالیز سفالومتری، تصمیم میگیرند که آیا کشیدن دندان ضروری است یا خیر؟
عوارض احتمالی (در صورت تصمیم اشتباه یا اجرای نادرست) عبارتند از:
- تغییر فرم چهره (در موارد نادر)
- کاهش حجم قوس دندانی
- تحلیل خفیف استخوان در محل کشیدهشده
اما در صورت اجرای اصولی، این مشکلات رخ نخواهند داد.
عکس کشیدن چهار دندان در ارتودنسی قبل و بعد
عکسهای قبل و بعد از کشیدن چهار دندان در ارتودنسی نشاندهنده تغییرات قابل توجه در نظم و ترتیب دندانها و بهبود زیبایی لبخند است. در این نوع درمان، چهار دندان پرمولر (آسیای کوچک) در هر دو فک کشیده میشود تا فضای کافی برای مرتب شدن دندانها ایجاد شود .
مدت زمان پر شدن جای دندان کشیده شده در ارتودنسی
مدت زمان پر شدن جای دندان کشیده شده در ارتودنسی بستگی به نوع دندان، سن بیمار، سلامت دهان و روش درمان ارتودنسی دارد و معمولاً بین ۳ تا ۸ ماه طول میکشد.
- دندانهای جلو یا پیشین معمولاً در ۳ تا ۴ ماه
- دندانهای نیش در ۴ تا ۵ ماه
- دندانهای آسیاب کوچک در ۵ تا ۶ ماه
- دندانهای آسیاب بزرگ در ۶ تا ۸ ماه.
در افراد جوانتر که در دوران رشد هستند، روند پر شدن سریعتر است. علاوه بر این، پر شدن جای دندان کشیده شده در ارتودنسی ثابت عموماً سریعتر از ارتودنسی متحرک اتفاق میافتد.
ایا برای ارتودنسی باید دندان عقل را کشید؟
کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی الزامی نیست و به ندرت برای ایجاد فضا در ارتودنسی کشیده میشوند، زیرا در انتهای قوس دندانی قرار دارند. با این حال، اگر تشخیص داده شود که این دندانها میتوانند در آینده باعث شلوغی مجدد دندانها شوند یا در طول درمان اختلال ایجاد کنند، ممکن است کشیدن آنها توصیه شود .
اگر دندان عقل در جای مناسب قرار گرفته باشد و فضای کافی در فک وجود داشته باشد، معمولاً نیازی به کشیدن آن نیست. اما در مواقعی که دندان عقل نهفته، نیمه نهفته یا کج رشد کرده باشد و باعث فشار به دندانهای مجاور، ایجاد درد، عفونت لثه یا موجب بهم ریختگی مجدد دندانها بعد از ارتودنسی شود، متخصص ارتودنسی ممکن است توصیه به کشیدن آن کند.
در آخر، آیا جای خالی دندان کشیده شده در ارتودنسی باقی میماند؟
این یکی از بزرگترین نگرانیهای بیماران است که خوشبختانه پاسخ آن منفی است. یکی از اهداف اصلی درمان ارتودنسی، بستن کامل فضای دندان کشیده شده است. در طول درمان ارتودنسی، متخصص با دقت و به طور کامل، این فضای خالی را با حرکت دادن دندانهای مجاور میبندد. در پایان درمان موفق، هیچ جای خالی در دهان شما باقی نخواهد ماند و هیچ کس متوجه نخواهد شد که شما دندانی را کشیدهاید.
من دندونهام سالمه ولی دکتر گفته باید دو تا پرمولر بکشه برای ارتودنسی. واقعاً لازمه؟
بله، در برخی موارد حتی دندانهای سالم هم باید کشیده بشن تا فضای کافی برای مرتبسازی دندانها ایجاد بشه. وقتی فک کوچیکه و دندونها شلوغن، کشیدن پرمولرها کمک میکنه دندونها به موقعیت درست حرکت کنن و بایت اصلاح بشه. البته تصمیم نهایی باید بر اساس عکسهای دقیق و نظر ارتودنتیست باشه. ✅🦷📐