خونریزی زیر پوستی یا پورپورا: دلایل، علائم و راه‌های درمان
-
مجموعه: بیماری ها و راه درمان
پورپورا به لکه‌های قرمز، بنفش یا قهوه‌ای روی پوست گفته می‌شود
هر آنچه باید درباره خونریزی زیر پوستی یا پورپورا بدانید
خونریزی زیر پوستی یا پورپورا به وضعیتی گفته می‌شود که در آن لکه‌های قرمز یا بنفش ناشی از خونریزی‌های کوچک زیر پوست ظاهر می‌شوند. این وضعیت می‌تواند دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های خونی یا التهابی داشته باشد. در این مقاله از بیتوته، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این مشکل می‌پردازیم.
پورپورا به لکه‌های قرمز، بنفش یا قهوه‌ای گفته می‌شود که روی پوست یا غشاهای مخاطی (مانند دهان و گلو) ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که رگ‌های خونی کوچک زیر سطح پوست دچار نشت خون می‌شوند. پورپورا خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک وضعیت زمینه‌ای است که منجر به خونریزی شده است.
پورپورا به خودی خود بیماری نیست بلکه علامتی از یک وضعیت زمینه‌ای است
پورپورا چه شکلی است؟
پورپورا به‌صورت لکه‌های کوچک و تخت روی پوست ظاهر می‌شود. در پوست‌های روشن به رنگ قرمز یا بنفش و در پوست‌های تیره‌تر به رنگ قهوه‌ای یا سیاه دیده می‌شود. این لکه‌ها شبیه کبودی هستند، اما با فشار دادن پوست، رنگ آن‌ها تغییر نمی‌کند. پورپورا می‌تواند در هر جایی از بدن ظاهر شود، اما معمولاً روی اندام‌هایی مثل دست‌ها، پاها، دهان یا دیگر غشاهای مخاطی بیشتر دیده می‌شود.
انواع پورپورا
دو نوع اصلی پورپورا بر اساس سطح پلاکت‌های خون تعریف می‌شوند:
• پورپورای ترومبوسیتوپنیک: ناشی از کاهش تعداد پلاکت‌ها.
• پورپورای غیرترومبوسیتوپنیک: که سطح پلاکت‌ها در حد طبیعی است و علت آن به پلاکت‌ها مربوط نمی‌شود.
علاوه بر این، انواع نادری از پورپورا نیز وجود دارند که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند، مانند:
• پورپورای ناشی از مصرف هپارین.
• نکروز پوستی ناشی از وارفارین.
• انعقاد درون‌رگی منتشر (DIC).
تفاوت بین پتشی و پورپورا چیست؟
پتشی لکه‌های نقطه‌ای بسیار کوچک‌تر از پورپورا هستند که قطر آن‌ها کمتر از ۴ میلی‌متر است. در مقابل، پورپورا قطر بین ۴ تا ۱۰ میلی‌متر دارد و اگر اندازه آن بزرگ‌تر از ۱ سانتی‌متر باشد، به آن کبودی یا اکیموز گفته می‌شود.
کمبود پلاکت در خون یکی از دلایل اصلی پورپورا است
علل شایع پورپورا
علل ایجاد پورپورا به نوع آن بستگی دارد:
• پورپورای ترومبوسیتوپنیک: می‌تواند ناشی از مصرف داروهایی که عملکرد پلاکت‌ها را مختل می‌کنند، بیماری‌های ایمنی مانند پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (ITP)، عفونت‌ها یا بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت باشد.
• پورپورای غیرترومبوسیتوپنیک: ممکن است به دلیل نارسایی عروق خونی، کمبود ویتامین C، یا بیماری‌های مادرزادی مانند سندرم اهلرز-دنلوس ایجاد شود.
چه افرادی دچار پورپورا می‌شوند؟
پورپورا ممکن است برای هر کسی رخ دهد. این وضعیت در بزرگسالان بیشتر شایع است و معمولاً نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای است. کودکان معمولاً بدون نیاز به درمان خاص بهبود پیدا می‌کنند.
عوارض بروز پورپورا
خود پورپورا معمولاً عارضه خاصی ایجاد نمی‌کند، اما وضعیت زمینه‌ای می‌تواند خطراتی داشته باشد. اگر اختلالات انعقاد خون عامل آن باشد، ممکن است به خونریزی شدید یا حتی مرگ منجر شود. تشخیص و درمان به‌موقع پورپورا توسط پزشک، می‌تواند از بروز عوارض جدی پیشگیری کند.
پورپورا ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع‌تر است
پورپورا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پورپورا یک تشخیص پزشکی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از یک وضعیت دیگر است. پس از اینکه پزشک تأیید کرد لکه‌های تغییر رنگ داده روی پوست پورپورا هستند، باید علت ایجاد آن را مشخص کند. پزشک ابتدا پوست شما را معاینه می‌کند و در مورد سابقه پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کنید، سوال می‌پرسد. اندازه و رنگ لکه‌های پورپورا را بررسی کرده و زمان اولین ظاهر شدن آن‌ها را ثبت می‌کند.
ممکن است پزشک انجام آزمایش‌هایی مانند شمارش کامل خون (CBC) یا نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی) را برای تعیین علت پورپورا توصیه کند.
اولین گام در تشخیص وضعیت ایجادکننده پورپورا این است که مشخص شود آیا پورپورا به اختلالات انعقاد خون یا مشکلات پلاکتی مربوط است یا خیر. آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده سطح پایین پلاکت‌ها باشد. اگر سطح پلاکت‌ها طبیعی باشد، ممکن است نمونه‌برداری از پوست مرحله بعدی تشخیص باشد.
برخی از انواع پورپورا ممکن است بدون درمان خاص بهبود یابند
پورپورا چگونه درمان می‌شود؟
درمان پورپورا شامل شناسایی و متوقف کردن علت زمینه‌ای خونریزی است. در برخی موارد، نیازی به درمان نیست و پورپورا خودبه‌خود از بین می‌رود. پس از شناسایی علت، پزشک می‌تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
• تغییر داروهایی که باعث ایجاد پورپورا شده‌اند.
• مدیریت یا درمان بیماری زمینه‌ای که باعث پورپورا شده است.
• ارائه راهکارهایی برای کمک به مقابله با پورپورا (مانند پوشاندن لکه‌ها).
برخی از درمان‌های رایج برای پورپورا عبارتند از:
• کورتیکواستروئیدها برای جلوگیری از تخریب پلاکت‌ها.
• تزریق ایمنی‌گلوبولین (IVIG) برای افزایش سریع سطح پلاکت‌ها.
• داروهای سرکوب‌کننده ایمنی (مانند ریتوکسیماب یا آزاتیوپرین) برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به پلاکت‌ها.
• داروهای آگونیست گیرنده ترومبوپویتین برای افزایش سطح پلاکت‌ها.
• انتقال خون برای افزودن مستقیم پلاکت‌ها به خون.
• اسپلنکتومی (برداشتن جراحی طحال).
همانند بسیاری از درمان‌ها، ممکن است عوارض جانبی وجود داشته باشد. در این مورد با پزشک خود صحبت کنید تا انتظارات خود را مدیریت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه پورپورا یا هرگونه لکه، تغییر رنگ یا خونریزی زیر پوستی شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. پورپورا می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی یا وضعیت زمینه‌ای باشد. به عنوان مثال، اگر پورپورا به اختلالات انعقاد خون یا سطح پایین پلاکت‌ها مربوط باشد، می‌تواند زندگی را به خطر بیندازد. در موارد دیگر، پورپورا جدی نیست و با درمان حداقلی برطرف می‌شود. فقط با معاینه پزشک می‌توان علت آن را مشخص کرد.
پورپورا معمولاً با کبودی اشتباه گرفته می‌شود، اما علت متفاوتی دارد
سوالات متداول درباره پورپورا
1. آیا پورپورا دردناک است؟
بیشتر افراد هنگام ابتلا به پورپورا احساس خارش یا درد ندارند. با این حال، ممکن است پوست در برخی موارد حساس‌تر یا لطیف‌تر شود.
2. آیا پورپورا شبیه کبودی یا بثورات است؟
پورپورا می‌تواند شبیه هر دو باشد. اگر خونریزی زیر پوست رخ دهد، ممکن است به صورت لکه‌های بزرگ‌تر (کبودی) یا چند نقطه کوچک‌تر (پتشی) ظاهر شود. پتشی‌ها به دلیل اندازه کوچک و تجمع در یک ناحیه خاص ممکن است شبیه بثورات به نظر برسند.
3. آیا پورپورا خطرناک است؟
پورپورا به خودی خود خطرناک نیست اما ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری یا وضعیت زمینه‌ای جدی‌تر باشد، مانند اختلالات انعقاد خون یا بیماری‌های سیستم ایمنی.
4. آیا پورپورا مسری است؟
خیر، پورپورا به طور مستقیم مسری نیست. اما اگر علت آن عفونتی مانند مننژیت باشد، آن عفونت ممکن است مسری باشد.
5. آیا کودکان هم ممکن است دچار پورپورا شوند؟
بله، پورپورا می‌تواند در کودکان و بزرگسالان ظاهر شود. اما در کودکان معمولاً به سرعت و بدون نیاز به درمان خاص بهبود می‌یابد.
6. پورپورا با کبودی چه تفاوتی دارد؟
کبودی معمولاً به دلیل ضربه ایجاد می‌شود و ممکن است با فشار دادن رنگ آن تغییر کند، اما پورپورا ناشی از خونریزی زیر پوستی است و با فشار تغییر رنگ نمی‌دهد.
جمع بندی
پورپورا (یا لکه‌های خونی) روی پوست می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت جدی‌تر باشد. اگر متوجه هرگونه لکه تغییر رنگ داده، کبودی یا خونریزی زیر پوستی شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. درمان پورپورا شامل شناسایی علت و درمان بیماری یا وضعیت زمینه‌ای است. برخی شرایط مانند سطح پایین پلاکت‌ها یا اختلالات انعقاد خون ممکن است شما را مستعد پورپورا کنند. در بیشتر موارد، پورپورا جدی نیست و با درمان مناسب از بین می‌رود.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید