در این مقاله سعی میکنیم نکات مهم درباره این بیماری را با هم بررسی کنیم تا با اطلاعات بیشتری به روش های پیشگیری از ابتلا به ایدز توجه داشته باشیم. درابتلا به بیماری های سخت توصیه میشود همیشه تحت مراقبت پرستار بیمار باشید تا درمواقع ضروری به شما کمک کند.
ایدز چیست؟
ایدز مخفف “سندرم نقص ایمنی اکتسابی” است. این بیماری ناشی از ویروس HIV است که به سیستم ایمنی بدن حمله میکند. سیستم ایمنی بدن از بدن در برابر عفونتها و بیماریها محافظت میکند. HIV سلولهای T را که نوعی سلول سفید خون هستند و نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند، از بین میبرد.
HIV چگونه عمل میکند؟
HIV پس از ورود به بدن، به سلولهای CD4 T حمله میکند. این سلولها نقش کلیدی در هماهنگی سیستم ایمنی بدن دارند.HIV سلولهای CD4 T را آلوده کرده و آنها را از بین میبرد. با گذشت زمان، تعداد سلولهای CD4 T در بدن کاهش مییابد و سیستم ایمنی بدن ضعیفتر میشود.
این ضعف سیستم ایمنی، فرد را در معرض ابتلا به عفونتها و بیماریهایی قرار میدهد که به طور معمول برای افراد سالم مشکلی ایجاد نمیکنند. این عفونتها و بیماریها “فرصتطلب” نامیده میشوند.
ویژگی که HIV را بسیار کشنده وجهش پذیر کرده است، وجود آنزیمی به نام ریورس RNA پلیمراز است. کد های ساخت این آنزیم تنها در ژنوم HIV یافت می شود. این آنزیم توانایی تبدیل RNA به DNA را دارد و هیچ موجود دیگری دردنیا چنین توانایی ندارد.
به همین خاطر HIV می تواند از RNA به عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود استفاده کند که یک ماده ژنتیکی بسیار جهش پذیرتر از DNA است و زمانی که وارد سلول هدف شد (سلول های ایمنی) RNA خود را به DNA تبدیل می کند.به این شکل می تواند وقتی خارج از سلول است هم به طور دائمیRNA خود را تغییر و جهش دهد وهم از مزایای DNA در داخل سلول بهره مند شود.
علائم ایدز را بشناسید
آغاز خاموش طوفان:
ویروس HIV در سکوت، بدن شما را تسخیر میکند. در دو تا شش هفته پس از ورود این ویروس، سیستم ایمنی شما با تمام توان به مقابله برمیخیزد. این نبرد که به “عفونت حاد HIV” معروف است، علائم بیماری ایدز شبیه آنفولانزا است: تب، سردرد، خستگی، درد عضلانی، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی. این علائم، هرچند ناخوشایند، معمولاً پس از یک یا دو هفته فروکش میکنند اما این پایان ماجرا نیست.
دوران نهفتگی:
شاید به نظر برسد که با از بین رفتن علائم، HIV نیز رخت بربسته است اما اینطور نیست. ویروس در سکوت در حال تکثیر و ضعیف کردن سیستم ایمنی شماست. این دوره که به “مرحله بدون علامت” یا “HIV مزمن” مشهور است، میتواند سالها به طول انجامد. در این مدت، سلولهای CD4 T، سربازان خط مقدم سیستم ایمنی، به تدریج توسط HIV نابود میشوند. بدون درمان، تعداد این سلولها رو به کاهش میرود و شما را در برابر عفونتهای دیگر آسیبپذیرتر میکند.
ایدز:
زمانی که تعداد سلولهای CD4 T به زیر 200 برسد، وارد مرحله نهایی عفونت HIV به نام “ایدز” میشوید. سیستم ایمنی شما به شدت ضعیف شده و دیگر توان دفاع از بدن را ندارد. در این مرحله، بیماریهای مختلفی که به طور معمول برای افراد سالم بیخطر هستند، میتوانند برای شما خطرناک و حتی کشنده باشند. این بیماریها که به عنوان “بیماریهای تعریفکننده ایدز” شناخته میشوند، شامل عفونتهای قارچی، باکتریایی و ویروسی و همچنین برخی از انواع سرطان هستند.
مسیر پیش رو HIV
اگرچه HIV هنوز درمان قطعی ندارد، اما خبر خوب این است که با داروهای ضد ویروسی میتوان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و به زندگی طولانی و سالم دست یافت. تشخیص زودهنگام و شروع به موقع درمان، کلید موفقیت در کنترل HIV است. با انجام آزمایش خون ساده، میتوانید از وضعیت خود آگاه شوید و در صورت ابتلا، به موقع تحت درمان قرار بگیرید. به یاد داشته باشید، HIV دیگر حکم اعدام نیست. با آگاهی و مراقبت، میتوانید این بیماری را کنترل کرده و زندگی طولانی داشته باشید.
علائم ایدز در روزهای اول
- عفونت های مکرر یا شدید باکتریایی، ویروسی یا قارچی
- کاهش وزن ناخواسته
- اسهال مزمن یا خستگی
- تب
- لرز
- تعریق شبانه
- بثورات پوستی
- ضعف دهان
- تورم غدد لنفاوی
- مشکلات عصبی مانند بی حسی، ضعف یا درد
- از دست دادن حافظه
- افسردگی
- اضطراب
از دیگر علائم حتمی ایدز می توان به تغییرات در دهان اشاره کرد. افراد مبتلا به ایدز ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهانی (یک عفونت قارچی)، زخم های دهانی و سایر مشکلات دهانی باشند. همچنین تغییرات در پوست که افراد مبتلا به ایدز ممکن است بثورات پوستی، خشکی پوست، خارش و سایر مشکلات پوستی را تجربه کنند. افراد مبتلا به ایدز بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های مقاربتی (STIs) مانند سفلیس، سوزاک و کلامیدیا هستند و ممکن است به انواع خاصی از سرطان، از جمله سارکوم کاپوسی، لنفوم هم مبتلا شوند.
البته هر یک از این علائم می تواند با بیماری های دیگر نیز مرتبط باشد. تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا HIV دارید یا خیر، انجام آزمایش است.
علائم ایدز در مردان
علائم ایدز در مردان می تواند به شدت متفاوت باشد. در مرحله اول عفونت HIV به عنوان عفونت حاد HIV نیز شناخته می شود و معمولاً 2 تا 4 هفته پس از ورود ویروس به بدن رخ می دهد. بسیاری از افراد مرحله اول هیچ علامتی را تجربه نمی کنند، اما برخی ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا داشته باشند، مانند: تب، لرز، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل، بثورات پوستی، گلودرد، زخم های دهان، تورم غدد لنفاوی را ممکن است تجربه کنند.
در مرحله دوم عفونت HIV به عنوان مرحله بدون علامت نیز شناخته می شود و می تواند سالها طول بکشد. در این مرحله، ویروس در حال تکثیر در بدن است اما سیستم ایمنی هنوز به اندازه کافی ضعیف نشده است که علائم قابل توجهی ایجاد کند.
برخی از افراد ممکن است در این مرحله هیچ علامتی را تجربه نکنند، اما برخی دیگر ممکن است علائم خفیفی مانند: تورم غدد لنفاوی، خستگی و تعریق شبانه را تجربه کنند.
در مرحله سوم عفونت HIV به عنوان بیماری ایدز نیز شناخته می شود و زمانی است که سیستم ایمنی به شدت توسط ویروس HIV آسیب دیده است.
علائم ایدز در زنان
علائم ایدز در زنان می تواند در هر مرحله از عفونت HIV متفاوت باشد. در زنان مبتلا به ایدز تغییراتی در واژن رخ میدهد. زنان ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های قارچی واژن، باکتریایی واژن و سایر مشکلات واژن باشند.
زنان مبتلا به ایدز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به PID، یک عفونت جدی اندام های تناسلی هستند. همچنین بیشتر در خطر بیشتری برای ابتلا به انواع خاصی از سرطان، از جمله سرطان دهانه رحم، سرطان واژن و سرطان مقعد هستند.
علائم ایدز بعد از چند روز مشخص میشود
به گفته ی CDC مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، علائم اولیه HIV ممکن است 2 تا 4 هفته پس از مواجهه اولیه ظاهر شوند. علائم می توانند چندین هفته ادامه داشته باشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است فقط برای چند روز علائم ابتلا به ایدز را داشته باشند.
اچ ای وی چگونه منتقل میشود
ویروس اچ آی وی می تواند از طریق تبادل انواع مایعات بدن از افراد مبتلا به HIV مانند خون، شیر مادر، مایع منی و ترشحات واژن منتقل شود. HIV در دوران بارداری و زایمان به کودک نیز قابل انتقال است.
ویروس اچ آی وی، عامل بیماری ایدز، از طریق روشهای مختلفی به افراد سرایت میکند. درک این روشها، کلید پیشگیری از این بیماری هولناک است.
انتقال HIV ازطریق رابطه جنسی:
یکی از شایعترین راههای انتقال HIV، تماس جنسی محافظت نشده است. این تماس میتواند شامل رابطه دهانی، واژینال یا مقعدی باشد. در طول رابطه جنسی، مایعات بدن مانند مایع منی، ترشحات واژن یا خون فرد آلوده میتوانند حامل ویروس باشند و به شریک جنسی سالم منتقل شوند. حتی مقادیر کم این مایعات نیز برای ایجاد عفونت کافی هستند.
خطر ابتلا به HIV در افرادی که شرکای جنسی متعدد یا بیوفا دارند، به طور قابل توجهی افزایش مییابد. همچنین، وجود بیماریهای آمیزشی قبلی، مانند سوزاک یا سیفلیس، میتواند خطر ابتلا را به طور چشمگیری بالا ببرد.
انتقال HIV ازطریق مصرف مواد:
استفاده مشترک از سوزن و سرنگ آلوده، یکی دیگر از راههای انتقال اچ آی وی است. این امر در بین معتادان تزریقی که از سرنگ و سوزن مشترک برای تزریق مواد مخدر استفاده میکنند، بسیار رایج است. خطر ابتلا به HIV از طریق سوزنهای آلوده به سایر افراد، مانند افرادی که خالکوبی، پیرسینگ یا تاتو انجام میدهند نیز وجود دارد. استفاده از ابزارهای غیر استریل در این فرآیندها میتواند منجر به انتقال عفونتهای خونی، از جمله HIV، هپاتیت B و هپاتیت C شود.
انتقال HIV ازمادر به کودک:
نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به اچ ای وی نیز در معرض خطر ابتلا به این ویروس قرار دارند. انتقال میتواند قبل، حین یا بعد از زایمان و همچنین در دوران شیردهی رخ دهد. به همین دلیل، انجام تست HIV برای تمام زنان باردار ضروری است. در صورت ابتلای مادر، میتوان با استفاده از داروهای ضدویروسی و روشهای زایمان مناسب، خطر انتقال HIV به نوزاد را به طور قابل توجهی کاهش داد.
روش های پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ آی وی
خوشبختانه، راههای موثری برای پیشگیری از HIV وجود دارد:
- استفاده از کاندوم: استفاده صحیح و مداوم از کاندوم در تمام مراحل رابطه جنسی، مؤثرترین راه برای پیشگیری از انتقال HIV از طریق رابطه جنسی است. کاندومها نه تنها از انتقال HIV، بلکه از سایر بیماریهای آمیزشی نیز جلوگیری میکنند.
- عدم استفاده از سوزن و سرنگ مشترک: هرگز سوزن و سرنگ را با دیگران به اشتراک نگذارید، حتی اگر به نظر تمیز برسند. از سوزن و سرنگ یکبار مصرف استفاده کنید و پس از استفاده، آنها را به طور ایمن دور بیندازید.
- پیشگیری قبل از تماس: PrEP دارویی است که میتواند خطر ابتلا به HIV را در افرادی که در معرض خطر بالایی هستند، به طور قابل توجهی کاهش دهد. این دارو باید به طور روزانه طبق دستور پزشک مصرف شود. PrEP باید همراه با سایر روشهای پیشگیری از HIV، مانند استفاده از کاندوم، استفاده شود.
- جلوگیری از انتقال از مادر به کودک: زنانی که HIV مثبت هستند، میتوانند با مراقبتهای دوران بارداری، زایمان و شیردهی مناسب، از انتقال ویروس به کودک خود جلوگیری کنند. این شامل درمان ضد ویروسی برای مادر، زایمان سزارین و تغذیه با شیر خشک به جای شیر مادر است.
درمان ایدز
درمان اصلی ایدز، درمان ضد ویروسی (ART) است. ART ترکیبی از داروها است که تکثیر ویروس HIV را در بدن متوقف یا به شدت کند میکند. این امر به سیستم ایمنی بدن فرصت میدهد تا خود را بازسازی کند و از عفونتها و بیماریها پیشگیری کند.
انواع مختلفی از ART وجود دارد و پزشک شما میتواند بهترین نوع را برای شما تجویز کند. ARTمعمولاً به صورت قرص مصرف میشود، اما برخی از انواع آن را میتوان به صورت تزریق نیز دریافت کرد.
ART بسیار موثر است. اگر به طور منظم و طبق دستور پزشک مصرف شود، میتواند بار ویروسی را در خون به سطوح بسیار پایینی کاهش دهد یا حتی آن را به طور کامل از بین ببرد. این امر به معنای عدم وجود ویروس قابل تشخیص در خون است و فرد مبتلا به HIV نمیتواند ویروس را به دیگران منتقل کند.
واقعا مقاله مفیدی بود. اطلاعات مردم هر چقدر در رابطه با این بیماری بیشتر باشه بهتره.
سلام احسان جان
بله کاملا درست میفرمایین، سطح آگاهی مردم باید بالاتر بره.
علائم ایدز خیلی تشخیصش سخت هست ممنون از راهنماییتون
ممنون از نظر خوبتون پونه جان، خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بوده 🙂