خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مریم بیگی: در دل تاریخ، جایی میان سنگ‌های سر به فلک کشیده، قلعه‌هایی سترگ نشسته‌اند، این قلعه‌ها یادآور خاطراتی هستند که با زمان پیوند خورده‌اند، این دژهای باشکوه، شاهدانی ساکت از دلاوری‌ها، عشق‌ها و رویاهایی هستند که در گذر عصرها جاودانه شده‌اند.
خشت و سنگ‌های قلعه‌ها هر کدام داستانی دارد، از زمان‌هایی که دیگر بازنگشتند، اما هم‌چنان در قلب تاریخ می‌تپند.
در سینه قلعه‌های باستانی رازهایی از چندین قرن نهفته است و هر بادی که از کنار آن‌ها می‌گذرد، زمزمه‌ای از اسرار را به گوش جهان می‌رساند، این قلعه‌ها تنها بناهایی از سنگ و خشت نیستند، بلکه میراثی از حکایت‌ها و احساساتی هستند که با تاریخ عجین شده‌اند.
قلعه امیر مفخم دزک به دستور لطفعلی خان امیرمفخم بختیاری در سال ۱۳۲۵ در دوران سلطنت احمدشاه قاجار ساخته شد که معرف و نمادی از تاریخ و فرهنگ چهارمحال و بختیاری است.
دهخدا اولین لغت‌نامه به نام امثال‌الحکم خود را در یکی از اتاق‌های قلعه دزک آغاز کرد
مدیر قلعه دزک در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: قلعه دزک در سال ۱۳۲۵ قمری به دستور لطفعلی خان امیرمفخم پسر امامقلی خان از طایفه هفت لنگ بختیاری اواخر سلطنت احمدرضا شاه قاجار در دو طبقه همکف و اول ساخته شده است.
عباسقلی مهری افزود: طبقه همکف همان طبقه‌ای است که افراد از آن وارد قلعه می‌شدند، درب ورودی این قلعه همانند سایر بناهای قدیمی دارای دو کوبه است که شامل کوبه مردانه در سمت راست و کوبه زنانه در سمت چپ در می‌شود.
مدیر قلعه دزک ادامه داد: اولین اتاق این قلعه در طبقه همکف اتاق هشتی یا اتاق انتظار بود، فردی که به هر دلیلی تصمیم داشته وارد قلعه شود، با حضور در این قلعه اذن دخول می‌گرفته، اگر مرد بوده از راهرو سمت راست و اگر زن بوده از راهرو سمت چپ می‌توانست وارد قلعه شود.
مهری عنوان کرد: در ابتدای قلعه نزدیک در ورودی، دو ایوان وجود دارد، همچنین هشت اتاق در طبقه همکف مخصوص خدمه و دو انبار ویژه مواد غذایی در نظر گرفته شده است، در طبقه اول این قلعه ۱۴ اتاق وجود دارد، طبقه اول از هفت تالار تشکیل شده که در هر تالار دو اتاق تعبیه شده است.
وی خاطرنشان کرد: گرمایش مجموعه قلعه دزک به صورت شومینه انجام می‌شد، برای گرم کردن این محل از هیزم‌هایی که از بیرون از قلعه تأمین می‌شد و همچنین به گفته مردم محلی از سنگ کُک استفاده می شده است.
مدیر قلعه دزک اضافه کرد: قلعه دزک پذیرای مهمانانی همچون علی‌اکبر دهخدا، ملک‌الشعرای بهار، مصدق، وحید دستگردی و برخی افراد از کشورهایی چون فرانسه بوده است.
مهری بیان کرد: دهخدا اولین لغت‌نامه به نام امثال‌الحکم خود را در یکی از اتاق‌های قلعه دزک که به آن اتاق گوشواره گفته می‌شود، آغاز کرد.
وی تاکید کرد: ۶ ستون قلعه از جنس ساروج است، ساروج از سفیده تخم‌مرغ، آهک و خاکستر تشکیل شده است، چهار ستون در حوضخانه و دو ستون در سر در اصلی قلعه قرار دارد، ۲۸ ستون دیگر سنگی هستند که سنگ‌تراشی‌های این قلعه همگی به دست صنعتگران و سنگ‌تراشان هفشجانی انجام شده است.
مدیر قلعه دزک تصریح کرد: داخل قلعه از دو حیاط بیرونی و اندرونی تشکیل شده است، در حیاط اندرونی چهار باغچه وجود داشت که در آن زمان به آن چهار باغچه گفته می‌شد.
مهری یادآور شد: مهم‌ترین خصیصه قلعه‌های دوره‌های قاجار سبک قرینه‌سازی آن‌ها بوده است، بدین معنی که هر قسمت قلعه نمونه مشابه در طرف دیگر دارد.
وی افزود: کل چوب به کار رفته در درها، سقف‌ها و… چوب درخت گردو هستند که به صورت منبت، معرق و سیم‌کوبی اجرا شده‌اند.
مدیر قلعه دزک ادامه داد: مهم‌ترین اتاق‌های قلعه امیرمفخم دزک اتاق آیینه‌خانه که مخصوص حاکم بود و اتاق پذیرایی مخصوص مهمان‌ها هستند.
مهری عنوان کرد: گچ‌بری‌های اتاق پذیرایی در این قلعه دست نخورده باقی مانده است و در آن‌ها از نمادهایی چون شیر که مظهر قدرت است و فرشته که نشان زیبایی و پاکی بوده استفاده شده است، بر روی گچ‌بری‌ها مکان‌هایی برای نصب عکس‌ها تعبیه و از روی زمین به سمت بالا شکوه حیاط به تصویر کشیده شده است.
وی خاطرنشان کرد: معماری قلعه دزک تلفیقی از معماری ایرانی_اروپایی است، از همین رو سعی می‌شد از مصالحی که در اروپا استفاده می‌شود در این قلعه نیز به کار گرفته شود، مهم‌ترین مصداق آن اتاق آئینه است که برگرفته از معماری کشور ایتالیا است، نمونه دیگر درهای قلعه است که به صورت منبت، معرق و سیم‌کوبی اجرا شده‌اند، همچنین قفل‌های درها به سبک ایتالیایی ساخته شده‌اند، کاغذهای دیواری قلعه در سال ۱۳۳۹ به دستور تیمور بختیار از فرانسه آورده شد که برگرفته از شاهنامه و نظامی گنجوی بوده، معرف جنگاوری‌ها و دلاوری‌های آن زمان هستند و تصویری از قالی خشتی معروف چهارمحال و بختیاری را نشان می‌دهند.
۲۲ قلعه تاریخی در چهارمحال و بختیاری وجود دارد
کارشناس مرمت اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ۷۴۰ اثر ثبتی در حوزه آثار ملموس، ناملموس، آثار طبیعی، آثار منقول و غیرمنقول وجود دارد، گفت: از این تعداد ۲۴۰ اثر قابلیت بازدید برای گردشگران را دارد.
مصطفی هادی‌پور افزود: ۲۲ قلعه تاریخی در چهارمحال و بختیاری وجود دارد که در پایگاه قلاع کشور ثبت شده و از این تعداد نیز ۱۴ قلعه سالم و نیمه سالم است و ۵ قلعه نیز تخریب شده است.
وی خاطرنشان کرد: قلعه امیر مفخم دزک، قلعه چالشتر، قلعه سردار اسعد بختیاری، قلعه بارده و قلعه ضرغام‌السلطنه از جمله قلعه‌های بزرگ چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شوند.
به گزارش مهر؛ باید با حراست و حفاظت از قلعه‌های تاریخی و بناهای به جا مانده از گذشته در حفظ تاریخ بکوشیم، هر فردی که پای در قلعه‌های تاریخی می‌گذارد، نبض زندگی را حس می‌کند، روزگارانی این قلعه‌ها محل تصمیم‌گیری‌های کلان بودند.
بناهای تاریخی در چهارمحال و بختیاری مورد بی‌مهری‌های فراوان قرار گرفته‌اند و نتوانسته‌ایم آن‌ها را از گزند باد و باران حفظ کنیم.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید