از نظر علم روز روانشناسی موفقیت یا شکست در ازدواج را تا حد زیادی می‌توان پیش‌بینی کرد و این اصلا ارتباطی با قسمت و سرنوشت از پیش تعیین شده انسان‌ها ندارد. عواملی مانند تشابه شخصیتی، ارزش‌ها، اهداف مشترک، جذابیت طرفین برای هم، تناسب خانواده‌ها، مهارت‌های ارتباطی و بسیاری عوامل دیگر کاملا تعیین کننده یک ازدواج موفق یا ناموفق هستند. همه این موارد در مشاوره قبل ازدواج بررسی می‌شود. بنابراین می‌توان گفت قسمت تعیین کننده سرنوشت یک ازدواج نیست و این فقط یک باور تسکین دهنده است. اما همچنان بسیاری از افراد معتقدند ازدواج قسمت است! این یک باور قدیمی است که در ذهن افراد حک شده است. بگذارید این موضوع را از زوایای مختلف بررسی کنیم و به یک دیدگاه کامل‌تر برسیم.
فصل ۱: مفهوم “قسمت” در فرهنگ ایرانی
“قسمت” از کجا آمده است؟
“قسمت” یا “سرنوشت” یکی از مفاهیم عمیق و ریشه‌دار در فرهنگ ایرانی است. از دیرباز، مردم ایران به این باور بودند که سرنوشت هر فرد از پیش تعیین شده است و نمی‌توان از آن گریخت. این مفهوم به ویژه در داستان‌ها، اشعار و ضرب‌المثل‌های ایرانی دیده می‌شود. مثلاً، شعر معروف حافظ که می‌گوید: «قسمت از بهر ما نصیب نشد» به خوبی نشان‌دهنده این باور است.
ازدواج و قسمت: پیوندی ناگسستنی؟
از دیرباز، بسیاری از ایرانیان معتقد بودند که همسر آینده‌شان از پیش تعیین شده است. این باور به گونه‌ای است که اگر ازدواجی به مشکل برمی‌خورد یا به هر دلیلی پایان می‌یافت، آن را به “قسمت” نسبت می‌دادند و می‌گفتند: «این ازدواج قسمت ما نبود!» اما آیا این باور هنوز در جامعه ما جایگاه دارد؟
فصل ۲: آیا ازدواج واقعاً قسمت است؟
تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
تحقیقات علمی به طور کلی دیدگاهی متفاوت با باور به “قسمت” دارند. روان‌شناسان معتقدند که ازدواج نتیجه تصمیم‌های آگاهانه از روی شناخت و انتخاب‌های دقیق است. اما از طرف دیگر، نمی‌توان نادیده گرفت که برخی افراد به طور ناخودآگاه به سمت یکدیگر جذب می‌شوند، که ممکن است به خاطر شباهت‌های فرهنگی، شخصیتی یا حتی علایق مشترک باشد و در حقیقت ارتباطی با مفهوم ماورایی قسمت ندارد. بنابراین، آیا می‌توان همه این موارد را نادیده گرفت و گفت که این جذب ناخودآگاه همان “قسمت” است؟
عوامل موثر در انتخاب همسر
وقتی به انتخاب همسر می‌پردازیم، عوامل مهمی نقش بازی می‌کنند، مانند:
- محیط خانوادگی: ارزش‌ها و اعتقادات خانوادگی نقش بسیار مهمی در انتخاب همسر دارند.
- سطح تحصیلات: تحصیلات می‌تواند در دیدگاه‌ها و انتظارات فرد از زندگی تأثیرگذار باشد.
- تجربیات گذشته: تجربه‌های عاطفی گذشته می‌تواند به شدت در انتخاب همسر تأثیر بگذارد.
- ویژگی‌های شخصیتی: شخصیت فرد نیز یکی از عوامل کلیدی در این انتخاب است.
با وجود این عوامل، این پرسش باقی می‌ماند که آیا این‌ها همه به “قسمت” وابسته است؟
فصل ۳: باور به قسمت و تأثیر آن بر زندگی مشترک
تأثیر مثبت باور به قسمت
برای برخی افراد، باور به “قسمت” می‌تواند به نوعی آرامش‌بخش باشد. این افراد معتقدند که اگر مشکلی در زندگی مشترکشان پیش آید، می‌توانند آن را به “قسمت” نسبت دهند، آن را راحت تر بپذیرند و به دنبال راه‌حل بگردند. این باور می‌تواند به کاهش موقت استرس و نگرانی‌های مرتبط با ازدواج و زندگی مشترک کمک کند.
تأثیر منفی باور به قسمت
اما از سوی دیگر، باور به “قسمت” می‌تواند مانعی برای تغییر و بهبود زندگی مشترک باشد. اگر فردی معتقد باشد که همه چیز به “قسمت” وابسته است، ممکن است در مواقع بحرانی دست از تلاش بردارد و مسئولیت‌های خود را نادیده بگیرد. این امر می‌تواند به ناکامی‌های بزرگی در زندگی مشترک منجر شود. بهتر است به جای باور به قسمت و عوامل خارج از کنترل، روی مواردی که در کنترل ماست و می‌توانیم آن‌ها را تغییر دهیم تمرکز کنیم. همه موارد مهم برای یک ازدواج موفق را می‌توان با مشاوره پیش از ازدواج بررسی کرد و احتمال موفقیت رابطه را پیش‌بینی کرد.
فصل ۴: چگونه می‌توانیم این باور را اصلاح کنیم؟
بررسی باورها
اولین قدم برای بررسی این باور، خودآگاهی است. باید از خود بپرسید: «آیا من واقعاً به “قسمت” اعتقاد دارم؟ یا این باور فقط به خاطر فشار اجتماعی و فرهنگی به من تحمیل شده است؟» پاسخ به این سوال می‌تواند به شما کمک کند تا از دیدگاه روشن‌تری به ازدواج نگاه کنید.
آیا می‌توانیم باور به “قسمت” را تغییر دهیم؟
اگر متوجه شدید که باور به “قسمت” به زندگی مشترکتان آسیب می‌زند، می‌توانید تلاش کنید تا این باور را تغییر دهید. این تغییر شاید نیاز به زمان و تلاش داشته باشد، اما با استفاده از مشاوره روانشناسی و روش‌های مختلف، امکان‌پذیر است.
سوالات متداول
آیا ازدواج واقعاً به “قسمت” وابسته است؟
از نظر علم روانشناسی رابطه نمی‌توان موفقیت یا شکست یک ازدواج را به قسمت ربط داد. برخی از افراد که نمی‌توانند دلایل شکست یک رابطه را پیدا کنند، معتقدند که قسمت نقش مهمی در ازدواج دارد، در حالی که دیگران باور دارند که ازدواج نتیجه انتخاب‌های آگاهانه و بررسی و مشاوره ازدواج است.
آیا می‌توان باور به “قسمت” را تغییر داد؟
بله، با تلاش و استفاده از مشاوره روانشناسی و روش‌های علمی، می‌توان باور به “قسمت” را تغییر داد و به جای آن، بر تصمیم‌گیری‌های آگاهانه تمرکز کرد.
آیا قسمت می‌تواند به زندگی مشترک آسیب بزند؟
بله، اگر باور به “قسمت” منجر به نادیده گرفتن مسئولیت‌ها و تلاش برای بهبود زندگی مشترک شود، می‌تواند آسیب‌زننده باشد.
نتیجه‌گیری
ازدواج، چه آن را به “قسمت” نسبت دهیم و چه آن را نتیجه تصمیم‌های آگاهانه و شناخت متقابل بدانیم، یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی است. هرچند باور به “قسمت” می‌تواند به نوعی آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده باشد، اما نباید اجازه دهیم که این باور مسئولیت‌پذیری ما را تحت‌الشعاع قرار دهد و باعث انتخاب‌های اشتباه یا تصمیمات آسیب‌زننده شود. در نهایت، بهتر است باشناخت متقابل، نگاه باز و با بررسی دقیق، همسر خود را انتخاب کنیم و در طول زندگی مشترک، همیشه به دنبال بهبود و رشد باشیم و همه چیز را به قسمت ربط ندهیم.
سلام ازدواج تصمیم خیلی مهمیه و باید با دقت بالایی اتفاق بیوفته.
سلام حسن عزیز بله کاملا درسته تشکر از کامنتی که گذاشتید.