استفاده مفید از فاضلاب یکی از چالش های بسیار مهم در دنیای امروز می باشد تا بتوان به کمبود منابع آبی و خشکسالی های پیاپی غلبه کرد. آب خاکستری تولید شده در محیط های صنعتی، بیمارستانی و بهداشتی علیرغم اینکه حاوی میکروارگانیسم ها و مواد شیمیایی خطرناک هستند، با کمی تغییر می توانند به منبعی بی نظیر از مواد آلی مورد استفاده در کشاورزی تبدیل شده یا برای تولید انرژی آنها را انتخاب کرد. برای آشنایی با چندین راهکار مناسب برای استفاده مفید از فاضلاب صنعتی و بهداشتی در ادامه با این بخش از آموزش تصفیه فاضلاب با ما در شرکت ارکا گستر همراه باشید.
استفاده های مفید از فاضلاب
چرا فاضلاب مفید است؟
فاضلاب به آب های مصرف شده در شهرها و محیط های صنعتی و کشاورزی گفته میشود که با مواد آلی، میکروب و میکروارگانیسم ها و غیره ترکیب میشوند. در روند ایجاد فاضلاب آب زلال و شفاف به آب خاکستری تبدیل شده و بو و طعم آن نیز تغییر پیدا می کند. مصرف بسیار زیاد آب و تولید آب خاکستری باعث شده است تا فعالان محیط زیست با نگرانی هایی مواجه شده و به همین دلیل تصفیه فاضلاب انجام میشود.
حال سوال این است، آیا امکان استفاده مفید از فاضلاب وجود دارد؟ ورود پساب ها به طبیعت نمی تواند منجر به تخریب محیط زیست و ایجاد بیماری برای انسان و حیوان و آبزیان شود؟
وجود آلاینده های متعدد شیمیایی و بیولوژیکی در فاضلاب باعث شده است تا ورود مستقیم آنها به طبیعت از سوی سازمان محیط زیست ممنوع اعلام شود. اما اگر آب خاکستری توسط پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی تصفیه شوند، خروجی آنها به کیفیت مطلوب برای ورود به طبیعت دست پیدا می کنند. پس از تصفیه فاضلاب می توان از آن استفاده های مفیدی داشت همچون:
- فاضلاب تصفیه شده حاوی مواد آلی بوده و به عنوان کود در کشاورزی می توان از آن استفاده کرد.
- در روند تصفیه فاضلاب می توان بیوگازهای مناسب را تولید و آن را به منبع انرژی تبدیل کرد.
- پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی میکروارگانیسم های مضر را از بین برده و لجن باقی مانده از تصفیه منبع سرشار از انرژی برای خاک کشاورزی هستند.
لازم به ذکر است که افراد فعال در این حوزه از قبیل ژن جیسون یکی از اساتید گروه انرژی در دانشگاه واشنگتن، فاضلاب را زباله در نظر نگرفته بلکه آن را منبعی از مواد آلی می دانند. از نظر این گروه از افرد کافیست از مواد آلی موجود در فاضلاب استفاده مفید شود تا بتوان انرژی زیادی از بیوگازهای آن بدست آورد.
استفاده مفید از فاضلاب در تولید انرژی
فاضلاب تصفیه شده کاربردهای زیادی داشته و تولید انرژی از آنها یکی از این موارد است. تصفیه فاضلاب شامل مراحل متعددی بوده و یکی از مهم ترین آنها تصفیه فاضلاب بیولوژیکی می باشد. در سیستم هایی دارای تصفیه بیولوژیکی بی هوازی، بیوگازهای تولید شده از قبیل متان می توانند به عنوان سوخت در سایر صنایع مورد استفاده قرار گیرند. علاوه براین، در محیط های آزمایشگاهی یکی از استفاده های مفید از فاضلاب را تولید برق در نظر میگیرند. با تعیین آند و کاتد می توان از فاضلاب های صنعتی و بهداشتی بیوالکتریک تولید کرد.
استفاده از فاضلاب در کشورزی و باغبانی
کشاورزی بیشترین مصرف آب را داشته و این مساله بسیار نگران کننده است. علاوه بر تغییر در روش های آبیاری و استفاده از آبیاری قطره ای، فاضلاب تصفیه شده نیز در این زمینه کاربرد پیدا کرده است. به طوریکه در حال حاضر برای استفاده مفید از فاضلاب آن را در کشاورزی و باغبانی به کار می برند. چون فاضلاب های تولید شده در بخش های صنعتی و بهداشتی حاوی حجم بالایی از مواد آلی از قبیل فسفر بوده و نقش کود را می توانند ایفا کنند. البته در استفاده از فاضلاب تصفیه شده در کشاورزی لازم است چند نکته مهم مد نظر قرار گیرد که عبارتند از:
در کشت سبزیجات و میوه هایی که به صورت خام و تنها با چند مرتبه شستشو مصرف میشوند، آبیاری باید با آب سالم و بدون آلودگی انجام شود.
یکی از استفاده های مفید فاضلاب، آبیاری گندم و جو و موادی هستند که بعد از طبخ و حرارت دهی مصرف میشوند. برای این قبیل از محصولات کشاورزی می توان فاضلاب تصفیه شده را به کار برد.
آبیاری درختان بدون میوه از قبیل کاج، سرو و صنوبر و غیره با هم نوع آب می توانند آبیاری شوند. اما حتما باید فاضلاب برای آبیاری آنها تصفیه شده باشد تا منجر به آلودگی محیط اطراف و شیوع بیماری نشود.
در نتیجه می توان گفت، اگر قصد استفاده مفید از فاضلاب را در صنعت کشاورزی و باغبانی دارید، حتما باید به نوع محصولات مزرعه توجه داشته باشید. علاوه براین، در اینجا منظور فاضلاب تصفیه شده بوده و هیچ نوع فاضلاب قبل از تصفیه نباید وارد طبیعت شوند.
استفاده از فاضلاب تصفیه شده در آبیاری گیاهان
پیش از این نیز اشاره کردیم که استفاده از آب‌های تصفیه شده در آبیاری گیاهان بسیار رایج است. با توجه به میزان آب مورد نیاز گیاهان و اهمیت آب شیرین برای ادامه بقای انسان، می‌توان استفاده از آب تصفیه شده را یک اقدام الزامی و غیر قابل چشم‌پوشی در حفظ منابع آب شرب به شمار آورد. البته برخلاف تصورات، آب تصفیه شده برای گیاهان مقوی‌تر و بهتر از آب شیرین است. زیرا املاح و کودهای موجود در آن، به رشد گیاه کمک بسیار زیادی می‌کند.
با توجه به مقدار زیاد آب مصرفی در کشاورزی، تصفیه فاضلاب کشاورزی می‌تواند بسیار مفید باشد. عموما آب‌هایی که به فاضلاب‌های کشاورزی می‌رود را مجددا تصفیه کرده و از آنها برای آبیاری مجدد گیاهان استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که این کار می‌تواند تا چندین برابر در صرفه‌جویی آب تاثیر بگذارد و در کشورهای پیشرفته، بودجه مناسبی برای آن تعیین شده است.
نوع آب تصفیه شده و نوع میوه، عواملی هستند که نباید آنها را حین آبیاری گیاهان نادیده گرفت. عموما بسیاری از گیاهان و میوه‌ها بخش مهمی از تغذیه انسان‌ها را تشکیل می‌دهد. بنابراین باید توجه ویژه‌ای به نوع آب تصفیه شده و سازگاری آن با هر گیاه و میوه داشته باشید. از آنجایی که آگاهی لازم در این مورد وجود ندارد، در ادامه نوع آب تصفیه‌ای مورد نیاز برای آبیاری انواع گیاه و میوه را شرح خواهیم داد.
میوه و سبزیجات خوراکی به صورت خام (گوجه، خیار و غیره)
نوع آبی که به این گیاهان داده میشود، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا افراد نهایتا با یک بار شستن، آنها را مصرف می‌کنند. به همین دلیل نوع آبی که برای آبیاری این گیاهان استفاده میشود، باید از هرگونه آلودگی پاکسازی شده باشد. در غیر این صورت می‌تواند مصرف‌کنندگان را به بیماری‌های فراوانی دچار کند. بنابراین استفاده از فاضلاب تصفیه شده برای این گروه از محصولات مناسب نیست.
میوه و سبزیجات خوراکی به صورت پخته (سیب‌زمینی و غیره)
به صورت عادی، دمای بالای آتش می‌تواند تعداد کثیری از میکروب‌ها و آلودگی‌ها را از بین ببرد. بنابراین شما محدودیت چندانی در استفاده از فاضلاب تصفیه شده در این موارد ندارید و اگر مقدار کمی از باکتری‌ها و میکروب‌ها در آب باقی مانده باشد، قطعا در حین پخت و پز از بین می‌رود.
گیاهان صنعتی (پنبه، کنف و غیره)
برخی از گیاهان نیز وجود دارند که محصولات آنها، کاربرد خوراکی ندارد. اما در صنایع مختلف برای تولید کالاهای پوشیدنی استفاده میشود. اگر آب تصفیه شده پاکیزگی کافی نداشته باشد، ممکن است برای کشاورزان و کارگران تولیدی‌ها مشکلاتی را به وجود آورد. اما در هر حالت حساسیت چندانی ایجاد نمی‌کند.
گیاهان و درختان غیرمثمر (درخت کاج، سرو و غیره)
در نهایت، نوبت به گیاهان و درختان غیرمثمر می‌رسد. در حالت کلی می‌توان نوع آب مورد استفاده برای آبیاری این گیاهان را بدون محدودیت دانست. اما از آنجایی که امکان تماس عابران و کشاورزان با آنها بسیار زیاد است، باید حتما از آب تصفیه شده فاضلاب برای آبیاری آنها استفاده کرد.
استفاده از فاضلاب تصفیه شده در صنعت
معمولا کارخانجات بزرگ که از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات غول‌پیکر برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند، به نوعی نیازمند استفاده مجدد از فاضلاب نیز هستند. این ماشین‌آلات در مواقعی شدیدا داغ می‌کنند و کارگران برای کاهش دمای آنها، باید از آب استفاده کنند. مسلما استفاده از آب آشامیدنی در این مواقع، کار درستی نیست. به همین دلیل از آب حاصل از تصفیه فاضلاب صنعتی برای کاهش دمای ماشین‌آلات کارخانجات استفاده می‌کنند تا آب آشامیدنی هدر نرود.
میزان پاکیزگی فاضلاب تصفیه شده در سامانه‌های خنک‌کننده چندان حائز اهمیت نیست. اگر آب به قدری تمیز باشد که کارگران با لمس و بوییدن آن به مشکل چندانی دچار نشوند، بدون نگرانی می‌توان از این آب در دستگاه‌ها استفاده کرد. همچنین می‌توان کاربرد پکیج تصفیه فاضلاب را در آبگرمکن‌ها نیز مشاهده کرد.
استفاده از فاضلاب تصفیه شده در تغذیه آب‌های زیرزمینی
کاربرد دیگر فاضلاب تصفیه شده، در تغذیه آب‌های زیرزمینی است. اگر آب‌های زیرزمینی سر وقت و به موقع تغذیه نشوند، خشک شده و زمین بالای سر آنها فرو می‌نشیند. به همین دلیل، باید همواره به آب‌های زیرزمینی توجه داشت و آنها را تغذیه کرد. با توجه به میزان ارزش و اهمیت آب آشامیدنی، نمی‌توان از آن برای تغذیه آب‌های زیرزمینی استفاده کرد. چرا که این آب مجددا قابل استفاده نخواهد بود.
در چنین مواقعی، استفاده از فاضلاب تصفیه شده بهترین گزینه است. زیرا هم بی‌پایان است و هم ارزش آن چندان زیاد نیست. افراد عموما از فاضلاب تصفیه شده برای تغذیه آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند تا ضمن حفظ این منابع، از آب‌های بی‌ارزش فاضلاب در جهت یک نتیجه مفید استفاده کرده باشند.
استفاده از فاضلاب در صنعت
واحدهای صنعتی و کارخانجات مختلف از دیگر مصرف کننده های آب هستند و روزانه حجم بسیار بالایی از فاضلاب را تولید می کنند. آب مصرف شده در بخش های مختلف کارخانجات حاوی مواد شیمیایی مختلف بوده و با تصفیه صحیح می توان کیفیت آنها را بهبود داد. فاضلاب تصفیه شده یکی از بهترین گزینه ها برای شستشوی سالن های مختلف کارخانجات و واحدهای صنعتی به شمار می رود. علاوه براین، برای خنک سازی ماشین آلات صنعتی و حتی در بویلر و دیگ بخار و سیستم های خنک کننده نیز این فاضلاب ها مورد استفاده قرار میگیرند.
فاضلاب تصفیه شده که در محیط های صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند، در صورتی مفید هستند که منجر به بیماری افراد نشوند. به همین دلیل روند تصفیه و تجهیزات به کار رفته برای ین منظور اهمیت بالایی دارد.
استفاده مفید از فاضلاب در خشکسالی
کافیست اخبار را پیگیری کنید تا با مساله بسیار مهم فرونشست زمین در مناطق مختلف ایران و سایر کشورها روبرو شوید. خشکسالی و کاهش سطح آب سفره های آب زیرزمینی مهم ترین دلیل برای فرونشست زمین می باشد و به همین دلیل راهکارهای متعددی در این زمینه ارائه شده است. به طوریکه می توان برای استفاده مفید از فاضلاب، تغذیه سفره های آب زیرزمینی را معرفی کرد.
ورود فاضلاب تصفیه شده و بدون آلودگی های خطرناک و شیمیایی و بیولوژیکی به طبیعت به مرور وارد لایه های زیرین زمین می گردد. به همین دلیل آب مصرف شده از سفره های آب زیرزمینی از این طریق جایگزین خواهد شد.
کاربرد فاضلاب تصفیه شده در فضای سبز شهری
یکی دیگر از مهم ترین استفاده های مفید از فاضلاب، کاربرد آنها در آبیاری و نگهداری فضای سبز شهری است. درختان، چمن و گل و گیاه موجود در پارک ها و میادین سطح شهر نیاز به آب بسیار زیادی دارند. استفاده از آب شرب برای نگهداری از فضای سبز به هیچ عنوان توجیه نداشته و می توان از فاضلاب تصفیه شده برای این منظور استفاده کرد.
علاوه بر آبیاری فضای سبز، از فاضلاب تصفیه شده می توان برای شستشوی سطوح و خیابان ها، سیستم های آتش نشانی و کارواش نیز به صورت مفید استفاده کرد. البته کیفیت خروجی روند تصفیه اهمیت زیادی دارد و با استفاده از تجهیزات استاندارد می توان به آن دست پیدا کرد. انواع پکیج تصفیه فاضلاب تولید شده توسط شرکت ارکا گستر می تواند فاضلاب در تمام واحدهای صنعتی، تصفیه فاضلاب بیمارستانی و شهری را به بالاترین سطح کیفی رسانده تا مجدد از آنها به صورت مفید استفاده کنید.
سخن پایانی
با توجه به میزان مصرف آب در سرتاسر جهان و افزایش شدید احتمال قحطی آب، برخی شیوه‌های دور از ذهن اما کاربردی برای جلوگیری از این اتفاق اختراع شده است. یکی از این موارد که احتمالا نام آن را شنیده‌‌اید، تصفیه فاضلاب نام دارد که می‌تواند مصارف آب شیرین را به حداقل برساند. این روش به قدری تاثیرگذار و مفید است که امروزه بسیاری از کشورهای جهان برای فرار از مشکل کم‌آبی و افزایش امنیت مردم خود، خرید دستگاه و ماشین‌آلات تصفیه را در اولویت قرار داده‌اند. دامنه جدیدترین روش تصفیه فاضلاب هر روز گسترده‌تر میشود و تلاش‌های زیادی در جهت تجاری کردن فرایندهای آزمایشگاهی صورت می‌پذیرد.شما می توانید برای طراحی ساخت و نصب پکیج تصفیه فاضلاب که با انواع فرایند های تصفیه مانند تصفیه میکروبیولوژیکی کار می کنند با کارشناسان ارکا گستر در تماس باشید.
درود یه جایی خونده بودم استفاده از تصفیه فاضلاب در ابیاری خوب نیست و نباید انجام بشه.
سلام ممنون که تجربتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.