به همین خاطر در گفت‌وگو با دکتر سمیه بابائی، روانشناس، مشاور پیش از ازدواج به بررسی حقایق ازدواج با تک‌فرزندها پرداختیم.
تک فرزندی تأثیری در شخصیت افراد ندارد
متأسفانه در رابطه با تک‌فرزندها تفکرات غالب و کلیشه‌ای وجود دارد. دکتر سمیه بابائی دراین‌باره می‌گوید: «این تفکرات سال‌ها وجود داشته و ضرب‌المثل‌هایی هم درباره تک‌فرزندها گفته‌شده است. البته خود علم روانشناسی تا حدی مسئول این تفکرات و کلیشه‌ها است؛ ازجمله جی استنلی هال، رئیس انجمن روانشناسی امریکا در قرن گذشته اظهار کرده بود که تک‌فرزندی به‌خودی‌خود یک نوع بیماری است! بلافاصله پس‌ازآن، آلفرد آدلر، بنیان‌گذار روانشناسی فردی تحلیلی از مشکلات تک‌فرزندها ارائه کرد.»
بابائی ادامه می دهد:«در ابتدای قرن ۱۹ و ۲۰ چنین تفکرات کلیشه‌ای راجع به تک‌فرزندها به وجود آمد. این‌ها ریشه‌های تاریخی دارد و به‌طورکلی تک‌فرزندها در آن زمان در اقلیت بودند و اکثر خانواده‌ها پرجمعیت بودند. شاید علت اصلی چنین تفکراتی در رابطه با تک‌فرزندها، تعداد اندک آن‌ها در آن زمان بوده است.»
به گفته بابائی، بعد از ادعاهای مطرح‌شده در رابطه با تک‌فرزندها تحقیقات زیادی صورت گرفت. به‌منظور پی بردن به تفاوت رفتاری و شخصیتی تک‌فرزندها با افراد دارای خواهر و برادر سال ۲۰۱۹ مطالعه‌ای بر روی ۲۰۰۰ بزرگ‌سال آلمانی انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که برخلاف تفکر رایج و کلیشه‌ای، هیچ تفاوت معناداری بین تک‌فرزندها با فرزندان دارای خواهر و برادر در خودشیفتگی وجود ندارد. همچنین در سال ۱۹۸۷ مطالعه دیگری بر روی شخصیت تک‌فرزندها انجام شده بود و نتایج این تحقیقات نیز نشان داد که هیچ تفاوت معناداری در رابطه با درون‌گرایی- برونگرایی، پختگی، استقلال، خودکنترلی و مسئولیت‌پذیری بین تک‌فرزندها با افراد دارای خواهر و برادر وجود ندارد؛ تنها تفاوت تک‌فرزندها با سایرین این بود که تک‌فرزندها انگیزه، پشتکار و تلاش بیشتری برای پیشرفت داشتند و همچنین برای سازگاری با شرایط جدید از توانایی بالاتری برخوردار بودند.
این روانشناس خانواده با ارائه مستندات علمی دیگر می‌گوید: تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که تک‌فرزندها معمولاً تحصیلات بالاتری داشته و در مشاغل رده بالایی مشغول به کار می‌شوند. تحقیق بر روی بهداشت روانی تک‌فرزندها در سال ۱۹۸۶ نیز نشان می‌دهد که این‌ها در اضطراب، اعتمادبه‌نفس و مشکلات رفتاری تفاوتی با افراد دارای خواهر و برادر ندارند. همچنین بر اساس تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۰۲، تک‌فرزندها در دوست‌یابی و ایجاد روابط باکیفیت دوستانه در مدرسه به اندازه افراد دارای خواهر و برادر موفق هستند.»
بابائی تأکید می‌کند:«تحقیقات زیادی دراین‌باره انجام‌شده و ممکن است تحقیقاتی نیز در رابطه با نکات منفی تک‌فرزندها وجود داشته باشد اما درمجموع غالب پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تفاوت فاحشی بین تک‌فرزندها با افراد دارای خواهر و برادر وجود ندارد لذا نداشتن خواهر و برادر تأثیر منفی بر روی شخصیت فرد نمی‌گذارد.»
آیا ازدواج با تک‌فرزندها دردسرساز می‌شود؟
متأسفانه برخی تصور می‌کنند که تک‌فرزندها به دلیل دریافت محبت و دلسوزی بیش‌ازاندازه از والدینشان لوس، خودخواه، حساس و پرتوقع تربیت می‌شوند؛ به همین خاطر عده‌ای معتقدند ازدواج با تک‌فرزندها ممکن است با مشکلاتی همراه باشد؛ بابائی دراین‌باره می‌گوید: «با استناد به تحقیقات به‌عمل‌آمده می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تک‌فرزندها در ازدواج و روابط آینده تفاوتی با بقیه افراد نخواهند داشت. ازاین‌رو، ازدواج با تک‌فرزندها مشکلی ایجاد نخواهد کرد و هر مشکلی که دو زوج دارای خواهر و برادر ممکن است با آن روبرو شوند، دو زوجی که یکی از آن‌ها یا هر دو تک‌فرزند هستند نیز ممکن است با آن مواجه شوند.»
برخی افراد نگران‌اند که در ازدواج با تک‌فرزندها به چه نکاتی باید توجه کرد، در پاسخ باید بگویم: «به همه نکاتی که افراد دارای خواهر و برادر به آن‌ها توجه می‌کنند، تک‌فرزندها و کسانی که قصد ازدواج با آن‌ها رادارند نیز باید توجه نمایند.»
تک‌فرزندها به والدینشان وابسته نیستند
برخی معتقدند که تک‌فرزندها چون تنها عضو خانواده هستند، پدر و مادرشان چشم و امیدشان به همین یک بچه است؛ به همین خاطر تک‌فرزندها بعد از ازدواج تمام و کمال باید در اختیار والدینشان باشند و این مسئله ممکن است زمینه بروز اختلافات را فراهم آورد. بابائی درباره این تفکر رایج توضیح می‌دهد: «تک‌فرزندها در وابستگی به والدین نیز تفاوتی با افراد دارای خواهر و برادر نخواهند داشت. وابستگی به والدین مسئله‌ای است که در خانواده‌های دارای چند فرزند هم ممکن است وجود داشته باشد؛ آنچنان که می‌بینیم مسئولیت‌های یک خانواده گاهی به دلیل تک پسری، تک دختری، بچه آخر بودن و… بیشتر روی دوش یک نفر می‌افتد. بنابراین، نمی‌توانیم بگویید تک‌فرزندها وابسته به والدینشان هستند و این مسئله در ازدواج مشکل‌ساز می‌شود.»
این مشاور پیش ازدواج ادامه می‌دهد: «اگر فردی -خواه تک‌فرزند یا دارای خواهر و برادر- به والدین خود وابستگی دارد، باید پیش از ازدواج به دنبال رفع وابستگی باشد.»
تک‌فرزندها باهم ازدواج کنند
بابائی می گوید:«علیرغم تحقیقات که نشان می‌دهد تک‌فرزندها تفاوتی با افراد دارای خواهر و برادر ندارند اما به این افراد اغلب برچسب زده می‌شود؛ حتی این سؤال که آیا تک‌فرزندها می‌توانند با افراد دارای خواهر و برادر ازدواج کنند یا خیر، برآمده از این تفکر غالب است. ازاین‌جهت ازدواج تک‌فرزندها با یکدیگر از نکات مثبت بیشتری برخوردار است چون باعث می‌شود حداقل همدیگر را درک کنند.»
این استاد دانشگاه در پایان تأکید می کند:«شاید وقت آن رسیده باشد تا از سرزنش و برچسب زدن به تک‌فرزندها دست‌برداریم. به‌هرحال اکثر جوامع ازجمله کشور ما نگران کاهش جمعیت است و این‌یک سیاست‌گذاری سطح کلان است اما نباید این مسئله را به تک‌فرزندها ربط داد و اذعان داشت که برای اینکه تک‌فرزندها دچار مشکل نشوند باید فرزند آوری را افزایش داد چون این مسئله باعث انگ زدن به تک‌فرزندها می‌شود.»
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید