روان‌شناسی طلاق

آن زندگی برایم جهنم بود. هر روز بحث، هر روز بگومگو. او فحش می‌داد به مادرم، به پدرم، حتی به برادر مرحومم و من هم جیغ می‌کشیدم و همان‌ها را حواله مادر و پدرش می‌کردم. در مجتمع ما، زن‌ها مرا به هم نشان می‌دادند، فرزندانم خجالت می‌کشیدند.

تصمیم گرفتم خودم را از آن جهنم خلاص کنم. حالا ۵/۱ سال از آن روز که زیرچشمی برای آخرین بار نگاهش کردم و او هم با تنفر نگاهم کرد، می‌گذرد. «روزی که با خشم طلاق‌نامه را امضا کردم و با عجله از دفترخانه بیرون آمدم، خنکی هوای پاییز به صورتم خورد. از اینکه خودم را رها دیدم، به وجد آمدم، از اینکه دو دخترم با خودم زندگی می‌کنند و با فراغ بال می‌توانم از مدرک مهندسی‌ام استفاده کنم.

آن روز آنقدر ذوق‌زده بودم که تصمیم گرفتم درسم را ادامه بدهم، احساس می‌کردم خونی تازه در رگ‌هایم به جریان افتاده، آزاد و رها. یکی‌دو ساعت در خیابان‌ها پرسه زدم. نم باران سر تا پایم را خیس کرد. از اینکه نه چتری داشتم و نه بالاپوش ضخیمی، ناراحت نبودم. از اینکه آقابالاسری منتظرم نبود، از اینکه دیگر نباید سین‌جیم پس می‌دادم، از اینکه کسی دائم نمی‌گفت این کار را بکن، این کار را نکن، تو به درد این کار‌ها نمی‌خوری و با پول‌هایت چه کار می‌کنی و چرا به بچه‌ها نمی‌رسی… احساس شعف می‌کردم. آن روز پاییزی، ساعت‌ها، انبوه برگ‌های نیمه‌تر و زرد را لگد کردم و برای خودم و بچه‌هایم برنامه ریختم. من می‌توانستم دنیا که نه ولی خودم را تغییر دهم و به بخشی از خواسته‌هایم برسم، اگر…».

ناهید ۳۷ ساله این حرف‌ها را در حالی می‌گوید که حدود دو سال از جدایی‌اش می‌گذرد. حالا هر چند از طلاقش پشیمان نیست و دائم تأکید می‌کند: «از اینکه از همسرم جدا شده‌ام، ناراضی نیستم. او انسانیت مرا لگدمال کرده بود»، اما حرف‌ها و دلمشغولی‌های جدیدی دارد.

کتاب روان‌شناسی طلاق، جدایی را از دیدگاه قانون و عوامل روان‌شناختی مورد بررسی قرار می‌دهد.

آمار جدایی در دهه‌های اخیر در اغلب کشور‌ها با افزایشی باورنکردنی روبه‌رو بوده و همین امر سبب شده است متخصصان نگاهی دوباره و موشکافانه به عوامل منجر به طلاق بیندازند تا در حد امکان از این پدیده و مشکلات متعاقبش اجتناب شود.

نگرش سطحی به امر ازدواج در هزاره سوم، یکی از هزار‌ویک مشکلی است که دوران جدید با خود به همراه آورده است. این معضل به پدیده‌ای ناخوشایند منجر می‌شود که هزینه‌های زیادی بر دوش جامعه می‌گذارد. هرچند طلاق نتیجه اجتناب‌ناپذیر یک ازدواج ناموفق است، اما اگر دلایل آن به‌درستی ریشه‌یابی شوند و زوجین بتوانند مشکلات و اختلافات خود را حل کنند، این امکان وجود دارد که زندگی مشترک‌شان به جدایی منجر نشود.

کتاب روان‌شناسی طلاق تألیف مشترک علیرضا عرب‌بیگی و علی بیجاد به عوامل روانی منجر به جدایی و تشریفات قانونی این پدیده پرداخته و نکات لازمی را که باید پس از جدایی مورد توجه قرار گیرند، بیان کرده‌اند.

کتاب روان‌شناسی طلاق شامل ۱۹ فصل است و در گام آغازین به ماهیت طلاق می‌پردازد. سازگاری با جدایی موضوعی است که در فصل دوم شرح داده شده و عواملی که باعث می‌شوند زوجین و فرزندان با این پدیده بهتر کنار بیایند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

بی‌تردید اگر امر ازدواج با درایت و آینده‌نگری صحیحی صورت گرفته باشد، کار به جدایی نمی‌رسد. برخی ازدواج‌ها از همان ابتدا ریسک بالایی برای منتهی‌شدن به طلاق دارند که از آن جمله می‌توان به ازدواج به محض عاشق‌شدن، عدم‌شناخت کافی در خواستگاری، بی‌مسئولیتی و آشنانبودن با تفاوت‌های زن و مرد و موارد دیگری اشاره کرد که در کتاب حاضر به شکل مفصل به آن‌ها پرداخته شده است.

جدا از مشکلاتی که پس از ازدواج پیش می‌آیند، افراد زیادی هستند که از ابتدا این سرنوشت را برای خود رقم می‌زنند، زیرا با توجیهاتی غیرواقعی اقدام به ازدواج می‌کنند. به طور مثال فردی می‌خواهد از محیط خانه فرار کند یا حسادت دیگری را برانگیزد و حتی خود را اینگونه مجاب می‌کند که از آنجا که افراد دیگر ازدواج می‌کنند، پس من هم باید ازدواج کنم. بسیاری از این توجیهات در کتاب روان‌شناسی طلاق مورد ارزیابی قرار گرفته است و به خواننده توصیه می‌شود با چنین دلایل واهی سرنوشت خود را تباه نسازد.

علائم و علل طلاق عاطفی، روش‌های انصراف از طلاق و رسیدن به مصالحه، اقسام طلاق از دیدگاه شرع و قانون، نگاهی به قانون طلاق در کشور‌های غیراسلامی و بررسی آمار طلاق در اروپا و امریکا موضوعاتی هستند که فصول بعدی کتاب را به خود اختصاص داده‌اند. بخشی از کتاب به آسیب‌های طلاق اختصاص یافته و واکنش زوجین و فرزندان نسبت به مشکلات متعددی که این پدیده برای شان به همراه دارد، ارزیابی می‌شود.

از نظر شرع و قانون ۱۲ شرط وجود دارد که در صورت وجود آنها، زن می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند.