صفر تا صد ارتودنسی دندان | معرفی بهترین متخصص ارتودنسی تهران

علاوه بر این، ماهیت استراتژیک بودن درمان ارتودنسی باعث می‌شود که از بیماری‌ها و اختلالات وخیم در آینده جلوگیری شود. درمان ارتودنسی در طول تاریخ و بر اساس نظرات و دغدغه‌های بیماران دچار تغییرات بسیاری شده است و امروزه با متدی چون ارتودنسی نامرئی و متحرک، بسیاری از چالش‌های پیش پای بیماران برداشته شده است. در این مقاله، مروری جامع بر ارتودنسی دندان خواهیم داشت و در پایان بهترین مرکز ارتودنسی را معرفی خواهیم کرد؛ با ادامه مقاله همراه ما باشید.

آشنایی با ارتودنسی

ارتودنسی (Orthodontics) شاخه‌ای از دندان‌پزشکی است که به بررسی، تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دندان و فک می‌پردازد. کلمه “ارتودنسی” ریشه‌ای یونانی دارد و ترکیبی از دو واژه‌ “Orthos”به معنای صحیح و “Dontos” به معنای دندان است؛ بنابراین، واژه “ارتودنسی” به معنای تصحیح‌کردن موقعیت دندان‌ها است. هدف اصلی این تخصص بهبود آرایش دندان‌ها، اصلاح ناهنجاری‌های فکی و در نهایت ارتقای سلامت عمومی و زیبایی لبخند است.

تاریخچه علمی ارتودنسی

تاریخچه ارتودنسی به دوران باستان بازمی‌گردد. شواهد باستانی نشان می‌دهند که تمدن‌های قدیمی مانند مصریان و رومی‌ها از ابزارهایی برای صاف‌کردن یا درمان دندان‌های ناهنجار استفاده می‌کردند. به‌عنوان‌مثال، باستان‌شناسان جمجمه‌هایی را پیدا کرده‌اند که حاوی تکه‌های فلزی هستند که به دندان‌ها متصل شده بودند. بااین‌حال، ارتودنسی به عنوان یک علم مدرن در قرن نوزدهم با فعالیت‌های ادوارد انگل Edward Angle پایه‌گذاری شد. این پژوهشگر و دندان‌پزشک، در سال‌های 1890، سیستم‌های براکتی و روش‌های درمانی را توسعه داد که بارها باتوجه‌به نیاز بیماران بهبود پیدا کرد. دکتر انگل همچنین با معرفی و طبقه‌بندی ناهنجاری‌های بایت، به درک بهتر مشکلات دندانی و فکی کمک کرد و پایه‌های علم ارتودنسی را بنا نهاد. درمان‌های ارتودنسی در قرن بیستم و با پیشرفت‌های فناوری دچار تغییرات چشمگیری شدند. در دهه 1970 و 1980، درمان‌های الاینر شفاف مانند Invisalign معرفی شدند که مزایای بسیاری از جمله زیبایی و راحتی را ارائه دادند و امکان استفاده از ارتودنسی را برای بسیاری از افراد فراهم کردند. طبق آمارهای مجله ارتودنسی امریکا، ، حدود 70 تا 80 درصد از نوجوانان در ایالات متحده به‌نوعی از درمان‌های ارتودنسی نیاز دارند که این آمار خبر از زمینه‌های گسترده‌ی این درمان در کلینیک دندان‌پزشکی دارد. امروزه ارتودنسی به عنوان یک تخصص دندان‌پزشکی پیشرفته، بهبودهای قابل‌توجهی را در تکنیک‌ها و مواد درمانی تجربه کرده است، و به بیماران این امکان را می‌دهد که به نتایج بهینه‌تری دست یابند.

تفاوت متخصص ارتودنسی با دندان‌پزشک عمومی

متخصص ارتودنسی و دندان‌پزشک عمومی هر دو در حوزه دندان‌پزشکی تحصیل کرده‌اند، اما وظایف و تخصص‌های آن‌ها تفاوت‌های بسیار زیادی با هم دارد. دندان‌پزشک عمومی فردی است که در یک دوره‌ ۶ساله، دروس عمومی و تخصصی دندان‌پزشکی را گذرانده و پس از جلسات متعدد بالینی و همچنین گذراندن دوره‌ی طرح، توانایی ارائه‌ خدماتی چون معاینات دندانی، پرکردن دندان، درمان ریشه و برخی جراحی‌های دندانی را پیدا کرده است. دندان‌پزشکان عمومی همچنین وظیفه دارند بیماران را در صورت نیاز به متخصصان دیگر ارجاع دهند. از سوی دیگر، متخصص ارتودنسی پس از کسب مدرک دندان‌پزشکی عمومی، به مدت دو تا سه سال در یک دوره تخصصی ارتودنسی تحصیل می‌کند. این آموزش عمیق شامل تکنیک‌های تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندان و فک است. متخصصان ارتودنسی با استفاده از دستگاه‌هایی مانند براکت‌ها، الاینرها و سایر ابزارهای تخصصی، به تصحیح موقعیت دندان‌ها و بهبود بایت ناهماهنگ می‌پردازند. هدف نهایی ارتودنسی بهبود عملکرد دندان‌ها و زیبایی لبخند است. از نظر مدت‌زمان درمان، درمان‌های ارتودنسی معمولاً به زمان و پیگیری بیشتری نیاز دارند، درحالی‌که دندان‌پزشکان عمومی خدماتی با زمان کوتاه‌تری را ارائه می‌دهند.

به طور خلاصه، درحالی‌که دندان‌پزشکان عمومی به درمان‌های روتین و پیشگیرانه می‌پردازند، متخصصان ارتودنسی بر ناهنجاری‌ها و اصلاح موقعیت دندان‌ها تمرکز دارند و درمانی استراتژیک را برای بیماران در نظر می‌گیرند. این تفاوت‌ها در آموزش، روش‌های درمان و نوع خدمات ارائه شده، باعث می‌شود هر یک از این تخصص‌ها نقش منحصربه‌فردی در حفظ سلامت دهان و دندان بیماران ایفا کنند و از نظر هزینه نیز متفاوت باشند.

موارد استفاده از ارتودنسی

در این بخش با طیف وسیعی از مشکلات دندان و فک آشنا خواهیم شد که استفاده از ارتودنسی را برای فرد لازم می‌کنند.

1. مال‌اکلوژن: عدم تطابق دندان‌ها بین فک بالا و پایین که می‌تواند منجر به بایت نادرست و مشکلات جویدن شود.
2. بایت Class I: ناهنجاری خفیف، در این حالت دندان‌های پیشین به درستی جفت نمی‌شوند، اما رابطه فکی عمومی سالم است.
3. بایت Class II: اختلال در بایت که در آن فک بالا از فک پایین جلوتر است (اورجت)، که ممکن است نیاز به جراحی فکی داشته باشد.
4. بایت Class III: بی‌نظمی در جفت‌سازی دندان‌ها که در آن فک پایین جلوتر از فک بالا قرار دارد (اندروجت).
5. دندان‌های کج: دندان‌هایی که در موقعیت نادرست قرار دارند و ممکن است بر دیگر دندان‌ها فشار بیاورند و باعث ایجاد مشکلات بیشتر شوند.
6. دندان‌های انحرافی: هنگامی که دندانی در زاویه نادرست رشد می‌کند و به سمت دندان‌های دیگر متمایل می‌شود.
7. ازدیاد دندان‌ها (Supernumerary teeth): وجود دندان‌های اضافی که می‌توانند فضای موجود را اشغال کنند و باعث ناهنجاری شوند.
8. آژنزی (Anodontia): عدم وجود یک یا چند دندان به دلایلی همچون مشکلات ژنتیکی. در این موارد برای جبران ناهنجاری‌های موجود از ارتودنسی استفاده می‌شود.
9. دندان‌های نامرتب: اختلال در ترتیب دندان‌ها که می‌تواند منجر به مشکلات بهداشتی مثل پوسیدگی یا بیماری‌های لثه شود.
10. فاصله‌های بین دندانی (Diastema): وجود فاصله‌ای غیرطبیعی بین دندان‌ها که می‌تواند به دلیل ارتودنسی تصحیح شود.
11. بندهای فکی (Jaw discrepancies): تفاوت‌های غیرطبیعی در رشد فک‌ها که بر تطابق دندان‌ها و کارکرد کلی دهان تأثیر می‌گذارد.
12. اختلالات اکتسابی: مشکلاتی که پس از صدمات یا تصادفات به وجود می‌آیند و نیاز به اصلاح مکانیکال دارند.
13. سندرم‌های ژنتیکی: ناهنجاری‌های دندانی مرتبط با اختلالات ژنتیکی (مانند سندرم داون) که ممکن است نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشند.

موارد ممنوعیت استفاده از درمان ارتودنسی

در این بخش مواردی را مورد بررسی قرار خواهیم دید، که بیمار را از لیست کاندیدای ارتودنسی خارج می‌کنند و یا استفاده از این درمان را تنها با ملاحظات خاص مقدور می‌سازند

1. التهاب مزمن لثه (Gingivitis): التهاب خفیف لثه که ممکن است به بافت‌های اطراف دندان آسیب برساند و نیاز به درمان قبل از شروع ارتودنسی داشته باشد.
2. پریودنتیت (Periodontitis): بیماری پیشرفته لثه که می‌تواند منجر به از دست رفتن دندان‌ها و کاهش استخوان فکی شود، نیاز به درمان جداگانه دارد..
3. پوسیدگی شدید دندان (Severe Dental Caries): وجود پوسیدگی‌های عمیق و غیرقابل درمان که نیاز به ترمیم فوری و یا عصب‌کشی دارند.
4. عفونت دندانی (Dental Abscess): عفونت فعال در یک دندان که می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند و باید ابتدا درمان شود.
5. اختلالات فکی (Temporomandibular Disorders – TMD): مشکلات مرتبط با مفصل فکی که می‌توانند با درمان ارتودنسی پیچیده شوند و نیاز به مشاوره متخصص جراحی فک و صورت دارد.
6. عمل جراحی فکی گذشته (Previous Jaw Surgery): بیمارانی که قبلاً جراحی فکی کرده‌اند، ممکن است نیاز به ارزیابی کامل داشته باشند تا تأثیر درمان ارتودنسی بر نتایج آن بررسی شود.
7. مصرف الکل و مواد مخدر: سوءمصرف مواد یا الکل که می‌تواند بر تعهد و ارتباط با درمان اثر منفی بگذارد.
8. عادات دندانی ناپسند (Malo habits): عاداتی مانند مکیدن انگشت یا جویدن ناخن  که ممکن است پس از درمان مشکلاتی برای فرد ایجاد کند.
9. سن پایین (Childhood Development Stages): آغاز زودهنگام درمان ارتودنسی اگر رشد فک تمام نشده باشد، در برخی موارد ممکن است توصیه نشود.
10. نقص‌های فکی مادرزادی (Congenital Jaw Defects): شرایطی مانند شکاف لب یا شکاف کام نیاز به مداخلات جراحی تخصصی قبل از ارتودنسی دارند.
11. افسردگی یا مشکلات روانی (Mental Health Issues): بیمارانی که دچار مشکلات شدید روانی هستند و قادر به همکاری در درمان نیستند ممکن است به علت طولانی بودن دوره‌ی درمان کاندیدای مناسبی برای ارتودنسی نباشند.
12. دیابت کنترل نشده (Uncontrolled Diabetes): شرایطی مانند دیابت که می‌تواند بهبود زخم‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، بی‌شک برای درمان‌های مانند ارتودنسی با حساسیت بالا همراه خواهد بود.
13. بیماری‌های خودایمنی (Autoimmune Disorders): اختلالات ایمنی که می‌توانند باعث عوارض جانبی منفی در درمان های دندانی شوند یکی از موارد مهمی هستند در آغاز درمان ارتودنسی مورد توجه متخصص ارتودنسی قرار خواهند گرفت.
14. شکل‌گیری غیرطبیعی استخوان (Bone Growth Disorders): ناهنجاری‌هایی که در رشد و توسعه استخوان فک و دهان تأثیر می‌گذارد می‌توانند فرایند ارتودنسی تحت تاثیر قرار دهند.
15. آسم یا مشکلات تنفسی مزمن: بیماری‌های تنفسی شدید که تحمل دستگاه ارتودنسی را برای بیمار سخت می‌کنند جزو موارد مهمی هستند که استفاده از این متد درمانی محدود می‌کنند.

مهم‌ترین مزایای ارتودنسی

بهبود ظاهر دندان‌ها و لبخند 

افزایش اعتمادبه‌نفس 

بهبود عملکرد جویدن 

جلوگیری از مشکلات فکی 

کاهش خطر پوسیدگی دندان 

کاهش بیماری‌های لثه 

سهولت در تمیزکردن دندان‌ها 

تصحیح ناهنجاری‌های بایت 

کاهش احتمال آسیب دندان‌ها 

بهبود گفتار و تولید صدا 

توزیع متوازن نیروی جویدن 

افزایش طول عمر دندان‌ها 

اصلاح دندان‌های کج 

تصحیح فاصله‌های بین‌دندانی 

تسهیل درمان‌های دندان‌پزشکی دیگر 

کمک به پیشگیری از سردردهای میگرنی 

بهبود وضعیت دهانی عمومی 

کمک به درمان عادات ناپسند (مثل مکیدن انگشت) 

تأثیر مثبت بر سلامت روان 

افزایش جذابیت اجتماعی و حرفه‌ای

معایب ارتودنسی دندان

درد و ناراحتی در دوره‌های اولیه درمان 

طولانی‌بودن مدت‌زمان درمان 

هزینه بالا و گران‌قیمت بودن 

نیاز به معاینات مکرر 

محدودیت در مصرف غذا (غذاهای چسبنده و سفت) 

مشکلات صحبت‌کردن موقت 

احتمال آسیب به دندان‌ها و بافت‌های نرم  

نیاز به رعایت بهداشت دقیق دندانی 

عوارض جانبی ناشی از استفاده از براکت‌ها 

احتمال ایجاد لکه‌های روی دندان‌ها 

نیاز به استفاده از وسایل اضافی (مانند الاینرها) 

دشواری در عادت به تجهیزات جدید 

احساس عدم راحتی در طول درمان 

نیاز به اصلاحات و تعویض براکت‌ها 

وابستگی به همکاری بیمار (خصوصاً در کودکان) 

احتمال بروز مشکلات فکی پس از درمان 

عدم اثربخشی در برخی ناهنجاری‌ها 

تغییرات در طرح درمان در صورت عدم همکاری 

عوارض روانی ناشی از طرح لبخند در حین درمان 

ایجاد حساسیت در دندان‌ها پس از درمان

انواع روش‌های ارتودنسی

منابع مختلف علمی در زمینه‌ی ارتودنسی دندان، روش‌های ارتودنسی را بر اساس فاکتورهای مختلف در دسته‌بندی‌های متفاوت قرار داده‌اند. براین‌اساس، درمان ارتودنسی در برخی منابع به انواع ارتودنسی ثابت و متحرک و در برخی منابع بر اساس زیبایی‌شناسی و قابل رویت بودن به انواع ارتودنسی مرئی و نامرئی تقسیم می‌شود. در ادامه به معرفی کامل هریک از انواع ارتودنسی پرداخته‌ایم.

ارتودنسی ثابت به متدی از درمان ارتودنسی گفته می‌شود که در آن دستگاه‌های ارتودنسی به صورت ثابت در دهان بیمار نصب می‌شوند و خارج‌کردن آن تنها توسط متخصص ارتودنسی و پس از طی دوره‌ی درمانی امکان‌پذیر است. برخی روش‌های ارتودنسی ثابت، مرئی هستند و برخی دیگر قابل‌مشاهده نیستند. در ادامه با مهم‌ترین انواع ارتودنسی ثابت آشنا خواهیم شد.

ارتودنسی ثابت فلزی

ارتودنسی ثابت فلزی که به ارتودنسی کلاسیک و سیم‌کشی دندان نیز شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین شکل ارتودنسی است که بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و ساختار آن از سیم و پلاک‌های فلزی ساخته شده است. این روش درمانی که عموما در ناهنجاری‌های با شدت متوسط و شدید بهترین نتایج درمانی را ثبت کرده است علی‌رغم کیفیت بسیار بالا ظاهری نه‌چندان دلچسب دارد و استفاده از آن در روزهای اول برای متقاضیان همراه با چالش‌های زیبایی‌شناختی است. البته در صورت تشخیص متخصص ارتودنسی به استفاده از این متد درمانی، پیشنهاد می‌شود درمان‌پذیران برای بهره‌مندی از بهترین نتایج کمی در روزهای ابتدایی تا عادت‌کردن به این ابزار، بردبار باشند. مهم‌ترین نکته در استفاده از ارتودنسی فلزی، لزوم رعایت بهداشت است. همان‌طور که عنوان شد، این ابزار تا پایان دوره‌ی درمانی از دندان جدا نمی‌شود و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌تواند دندان‌ها را دچار پوسیدگی کند.

ارتودنسی ثابت سرامیکی

ارتودنسی سرامیکی که نوعی از ارتودنسی نامرئی نیز به‌حساب می‌آید ساختاری شبیه به ارتودنسی فلزی دارد و تنها تفاوت آن، استفاده از پلاک‌های سرامیکی و هم‌رنگ دندان، به‌جای پلاک‌های فلزی است. زیبایی و عدم رنگ‌پذیری مهم‌ترین مزیت ارتودنسی ثابت سرامیکی است و عدم ایجاد پاسخ‌های آلرژیک بدن، مزیت مهم دیگری است که باعث شده این نوع از ارتودنسی نسبت به ارتودنسی فلزی کمی گران‌تر باشد.

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی لینگوال، زبانی یا پشت دندانی، به‌نوعی از ارتودنسی گفته می‌شود که تمام ابزارآلات آن در ناحیه‌ی پشت دندان و در تمام با زبان نصب می‌شود. لینگوال به معنای زبانی، برگرفته از مکانیسم نصب این ابزار در دندان‌ها است. ارتودنسی لینگوال نیز به صورت ثابت بر روی دندان نصب می‌شود و مهم‌ترین مزیت آن، نامرئی‌بودن در هنگام صحبت و لبخند است. استفاده از ارتودنسی لینگوال در مواردی که فرد با ناهنجاری‌های کم و یا متوسط فک و دندان روبه‌رو است امکان‌پذیر است و تنها چالش مهم این شکل از ارتودنسی احساس ناراحتی در روزهای ابتدایی و مخصوصا در هنگام صحبت‌کردن است. استفاده از این نوع ارتودنسی درصورتی‌که به تجویز متخصص ارتودنسی انجام شود، می‌تواند تجربه‌ی درمان بسیار خوشایندی را رقم بزند.

ارتودنسی دیمون

یکی دیگر از متد ارتودنسی ثابت، ارتودنسی دیمون است. در این روش درمانی، همانند ارتودنسی ثابت فلزی از سیم و براکت‌های فلزی استفاده می‌شود، اما ویژگی خاص این روش درمانی، حالت خود تنظیمی دستگاه ارتودنسی در دهان بیمار است. براین‌اساس، مهم‌ترین ویژگی ارتودنسی دیمون عدم نیاز به مراجعات پیاپی به متخصص ارتودنسی در دوره‌ درمانی است.

ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک همان‌طور که از نامش مشخص است، قابلیت جابه‌جایی دارد و به طور همزمان از یک صفحه پلاستیکی و سیم فلزی ساخته شده است. مهم‌ترین مزیت ارتودنسی متحرک قابلیت جابه‌جایی آن توسط فرد است که باعث محبوبیت این ابزار در بین متقاضیان شده است. استفاده از ارتودنسی متحرک در ناهنجاری‌های خفیف و متوسط به دستور متخصص ارتودنسی امکان‌پذیر است.

ارتودنسی نامرئی (الاینرهای شفاف)

ارتودنسی نامرئی نوع دیگری از درمان ارتودنسی است که در آن ابزار ارتودنسی به صورت متحرک و قابل‌جابه‌جایی در دهان نصب می‌شوند و بیمار در مواردی چون هنگام شستشوی دهان و همچنین غذاخوردن، بدون نیاز به مراجعه به متخصص می‌تواند ابزار درمانی را از دهان خارج کند. یکی از معروف‌ترین و جذاب‌ترین انواع ارتودنسی متحرک، الاینرهای شفاف است که علاوه بر قابلیت جابه‌جایی به صورت کاملا نامرئی بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند. این ابزار که به صورت پوشش‌های پلاستیکی بی‌رنگ و برای هر بیمار جداگانه تولید می‌شوند، پس از معاینه‌ی بالینی و طراحی متد درمانی، توسط متخصص ارتودنسی به بیمار تحویل داده می‌شود. معمولا در درمان‌های مختلف، بیش از یک پوشش پلاستیکی دندانی بر اساس مراحل درمانی به فرد داده می‌شود و بیمار موظف است پس از طی هر مرحله پوشش مرحله‌ی بعد را بر روی دندان‌های خود قرار دهد. این ابزار کاملا قابل‌جابه‌جایی است و هیچ مشکلی در نظافت و خوراک برای بیمار به وجود نمی‌آورد. استفاده از الاینرهای شفاف اگرچه بسیار دلپذیر است، اما صرفا با تشخیص متخصص ارتودنسی امکان‌پذیر است.

هزینه‌ ارتودنسی 1404

هزینه ارتودنسی بر اساس نوسانات قیمت دلار (به علت وارداتی بودن اکثر متریال) و همچنین نوع متد درمانی برآورد می‌شود. علاوه بر این، خدمات جانبی که همراه با ارتودنسی ارائه می‌شوند بر روی قیمت تمام شده‌ این درمان اثرگذارند. ترمیم دندان، کشیدن دندان، عصب کشی و در برخی موارد نیاز به جراحی همزمان باعث می‌شود نرخ تمام شده‌ ارتودنسی، برای هر فرد متفاوت باشد. به طور عمومی هزینه ارتودنسی در کلینیک‌ها و مراکز درمانی از 18 میلیون تومان تا حدود 70 میلیون تومان برای هر فک تخمین زده می‌شود.

ارتودنسی کودکان

ارتودنسی کودکان به فرایند تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی در سنین کودکی و نوجوانی اطلاق می‌شود. این نوع درمان معمولاً در سنین 7 تا 14 سالگی آغاز می‌شود، زمانی که دندان‌های دائمی شروع به رویش می‌کنند و ممکن است مشکلاتی مانند دندان‌های کج، مالاکلوژن (عدم تطابق) و فاصله‌های بیش از حد دندانی بروز کند.  ویژگی‌های ارتودنسی کودکان شامل تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌ها و مداخلات غیرتهاجمی است. استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی مانند براکت‌ها، الاینرهای شفاف و نگه‌دارنده‌ها (Retainers) به متخصص ارتودنسی امکان می‌دهد تا دندان‌ها را به طور تدریجی به موقعیت صحیح منتقل کند. در این فرآیند، رشد فک نیز در نظر گرفته می‌شود تا از بروز مشکلات در بزرگسالی جلوگیری شود.

شرایط ارتودنسی کودکان شامل همکاری خوب کودک در رعایت مراقبت‌های دندانی، ظرفیت رشد فک و دندان‌ها و عدم وجود بیماری‌های دهانی مانند التهاب لثه است. باتوجه‌به این عوامل، درمان ارتودنسی بهبودی چشمگیری در ظاهر و سلامت دندان‌ها همچنین بهبود جویدن و صحبت‌کردن کودک را به همراه خواهد داشت.

انواع ابزارهای ارتودنسی

1. براکت‌ها (Brackets): قطعاتی که روی دندان‌ها نصب می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی را در جای خود نگه می‌دارند.
2. سیم‌های ارتودنسی (Archwires): سیم‌های فلزی که به براکت‌ها متصل می‌شوند و نیروی لازم برای حرکت دندان‌ها را فراهم می‌کنند.
3. کش‌های ارتودنسی (Elastics): کش‌های لاستیکی که به براکت‌ها متصل می‌شوند و برای تنظیم موقعیت دندان‌ها و بایت به کار می‌روند.
4. الاینرهای شفاف (Clear Aligners): دستگاه‌های شفاف پلاستیکی و قابل جابجایی که دندان‌ها را به تدریج به موقعیت صحیح می‌برند.
5. اسپریدر (Spreaders): ابزاری که برای پر کردن فضای خالی بین دندان‌ها و درمان ناهنجاری‌های فکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. سپراتور (Separators): جداکننده‌هایی که بین دندان‌های مجاور قرار می‌گیرند تا فضای کافی برای نصب براکت‌ها ایجاد کنند.
7. فیکسرها (Retainers): دستگاه‌هایی که پس از پایان درمان ارتودنسی برای حفظ موقعیت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
8. نگه‌دارنده‌های فضای دندانی (Space Maintainers): وسیله‌ای برای حفظ فضا در فک در صورت افتادن زودهنگام یک دندان شیری.
9. سیم نگه‌دارنده (Wire Retainers): سیم‌های نازکی که به پشت دندان‌ها چسبیده و از جابجایی آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
10. گیره‌های انتخابی (Buccal Tubes): قطعات فلزی که به دندان‌های عقب فک‌های بالا یا پایین متصل می‌شوند و برای نگه‌داشتن سیم و کش‌های ارتودنسی استفاده می‌شوند.

سن مناسب برای انجام ارتودنسی

سن مناسب برای شروع درمان ارتودنسی معمولاً بین 7 تا 14 سالگی است. در این سنین، دندان‌های دائمی شروع به رویش می‌کنند و تغییرات فکی هنوز در حال انجام است، که می‌تواند کمک کند تا مشکلات دندانی و فکی به‌طور مؤثرتری درمان شوند. در سنین 7 تا 10 سالگی، تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌ها بسیار حیاتی است. در این زمان، ممکن است مشکلاتی مانند Malocclusion یا دندان‌های کج قابل شناسایی باشند و می‌توان از درمان‌هایی مانند دستگاه‌های نگه‌دارنده (Retainers) و براکت‌های نامرئی  استفاده کرد؛ همچنین در این سن توزیع نامناسب فشار جویدن را می‌توان بهبود بخشید.

در سنین 11 تا 14 سالگی، تمام دندان‌های دائمی رشد کرده‌اند و درمان‌های ارتودنسی مانند براکت‌های فلزی و سرامیکی به طور کارآمدی انجام می‌شوند. این سنین بهترین زمان برای شروع درمان‌های پیچیده‌تر هستند؛ زیرا دندان‌ها به راحتی به حرکات ارتودنسی پاسخ می‌دهند. درمان ارتودنسی در سنین بالاتر از 15 سال نیز امکان‌پذیر است، اما ممکن است دوره‌ی درمانی طولانی شود و تکنیک‌های متفاوتی مورد استفاده قرار گیرند. در بزرگسالان، عواملی مانند استخوان‌های فکی تغییر یافته و نیاز به اصلاحات جراحی ممکن است درمان‌ها را پیچیده‌تر کنند.

مهم‌ترین اصطلاحات رایج در ارتودنسی

1. براکت (Bracket): قطعه‌ای فلزی یا سرامیکی که روی دندان‌ها نصب می‌شود و برای نگه‌داشتن سیم‌های ارتودنسی به کار می‌رود.
2. سیم ارتودنسی (Archwire): سیمی که به براکت‌ها متصل می‌شود و نیروی لازم برای حرکت دندان‌ها را ایجاد می‌کند.
3. الاینر (Aligner): دستگاه شفاف و قابل جابجایی که برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی استفاده می‌شود.
4. فیکسر (Retainer): وسیله‌ای که پس از پایان درمان ارتودنسی برای حفظ موقعیت جدید دندان‌ها استفاده می‌شود.
5. مال‌اکلوژن (Malocclusion): عدم تطابق صحیح دندان‌ها در فک‌های بالا و پایین.
6. بایت (Bite): نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین بر روی یکدیگر.
7. بایت کلاس I (Class I Bite): وضعیت طبیعی بایت که در آن دندان‌های پیشین به خوبی جفت می‌شوند.
8. بایت کلاس II (Class II Bite): اختلالی که در آن فک بالا جلوتر از فک پایین قرار دارد.
9. بایت کلاس III (Class III Bite): اختلالی که در آن فک پایین جلوتر از فک بالا است.
10. دندان‌های کج (Crowding): وقتی دندان‌ها به دلیل کمبود فضا روی هم قرار می‌گیرند.
11. فاصله‌های بین دندانی (Diastema): فضاهای غیرطبیعی بین دندان‌ها.
12. نیروی حرکتی (Force): نیرویی که برای حرکت دندان‌ها در طول درمان ارتودنسی به کار می‌رود.
13. انسداد (Interference): زمانی که دندان‌ها در مسیر جویدن مشکلی ایجاد می‌کنند.
14. انتقال دندانی (Tooth Movement): جابجایی دندان‌ها به موقعیت جدید طی درمان ارتودنسی.
15. اندکس (Index): مقیاسی برای اندازه‌گیری شدت ناهنجاری‌های دندانی.
16. کش‌های ارتودنسی (Orthodontic Elastics): کش‌های لاستیکی که به براکت‌ها متصل می‌شوند و برای تنظیم صحیح بایت به کار می‌روند.
17. دندان‌های ناقص (Hypoplastic Teeth): دندان‌هایی که به طور ناقص یا غیرطبیعی رشد کرده‌اند.
18. نگهدارنده (Space Maintainer): وسیله‌ای برای حفظ فضا در فک در صورت افتادن زودهنگام یک دندان شیری.
19. تنظیمات (Adjustments): ترمیم‌ها و تغییرات کوچکی که در حین درمان ارتودنسی انجام می‌شود.
20. ایمپلنت (Implants): پایه‌ای مصنوعی که به فک برای پشتیبانی از دندان‌های مصنوعی متصل می‌شود.
21. وضعیت خطی (Linear Positioning): قرارگیری دندان‌ها در یک خط مستقیم.
22. مشخصه‌های صورت (Facial Profile): ارتباط بین دندان‌ها و ویژگی‌های صورت.
23. تثبیت (Stabilization): نگه‌داشتن دندان‌ها در موقعیت جدید پس از درمان.
24. جراحی فکی (Jaw Surgery): جراحی‌هایی که برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی انجام می‌شود.
25. ترتیب مجدد (Rearrangement): فرآیند تنظیم مجدد موقعیت دندان‌ها.
26. متقاعد سازی (Compliance): میزان همکاری بیمار در رعایت دستورات و استفاده از تجهیزات.
27. تورم لثه (Gingival Enlargement): افزایش حجم لثه که ممکن است به دلیل تحریک توسط براکت‌ها باشد.
28. Adhesive: ماده‌ای که برای نگه‌داشتن براکت‌ها به دندان‌ها استفاده می‌شود.
29. دندان‌های اضافه (Supernumerary Teeth): دندان‌های اضافی که در دهان رشد می‌کنند.

آنچه گفته شد

در این مقاله به موضوع ارتودنسی دندان پرداختیم و مهم‌ترین مزایا و چالش‌های استفاده از آن را معرفی کردیم. همچنین متد مختلف ارتودنسی را برشمردیم و همراه با موارد مهم استفاده از ارتودنسی، راهنمایی کاربردی ارتودنسی را خدمت خوانندگان محترم ارائه دادیم. درمان ارتودنسی، اگرچه نسبتا پرهزینه و گران است، ولی نسبت به اثراتی که در بلندمدت بر وضعیت سلامت فرد خواهد داشت، یک درمان کاملا مفید است. براین‌اساس، پیشنهاد می‌شود متقاضیان محترم برای انجام ارتودنسی به بهترین مرکز ارتودنسی در نزدیکی خود مراجعه کنند. مرکز تخصصی ارتودنسی دکتر داودیان باسابقه 16 سال در زمینه خدمات ارتودنسی یکی از بهترین مراکزی است که برای این درمان به خوانندگان این مقاله توصیه می‌شود.