
تغییرات فصلی مانند افزایش دمای هوا و رنگارنگی گلها، ذهن را از محدودیتهای زمستان رهایی بخشیده و انگیزه برای شروع پروژههای جدید و تغییر سبک زندگی ایجاد میکند.
این فصل که با شکوفه زدن گلها و باز شدن جوانه ها همراه است، نمادی از توانایی موجودات برای بازسازی و مقاومت در برابر چالشهای پیشین است.
تاب آوری در بهار به صورت عینی تجلی می یابد.
در این فصل، طبیعت پس از زمستان سرد و سخت، با انرژی جدیدی که از خاک و ریشه های پنهان خود میگیرد، به زندگی بازمیگردد و این فرآیند، الهام بخش تاب آوری در انسانهاست.
بنابراین، بهار نه تنها یک فصل طبیعی، بلکه نمادی از امید و توانایی انسان برای بازسازی و مقاومت در برابر مشکلات است.
برخی افراد ممکن است با بهار، حس ناخوشایندی مانند بیقراری یا اضطراب مواجه شوند که به عنوان «سندرم بهاری» شناخته میشود و ریشههای آن به تغییرات هورمونی و فشار اجتماعی برای «شروع دوباره» مرتبط است.
با این حال، اکثر افراد این فصل را فرصتی برای بازسازی و تعادل بین نیازهای درونی و انتظارات خارجی میدانند.
نوروز یادآور این است که حتی در سختترین شرایط، امکان بازسازی و شروع دوباره وجود دارد.بهار با نمادهای نوآوری و شادابی، انتظارات اجتماعی از «شادی اجباری» را به همراه دارد.
این انتظارات برای افرادی که درگیر غم شخصی یا سوگ هستند، فشار روانی ایجاد میکند؛ زیرا جامعه معمولاً از آنها میخواهد با فراموشی یا پنهان کردن احساسات، به شادی ظاهری بپردازند.
این انتظار نه تنها به بهبود شرایط کمک نمیکند، بلکه ممکن است حس تنهایی و ناسازگاری را در فرد تشدید کند.
در چنین شرایطی، پذیرش طبیعی بودن احساسات و ایجاد فضایی حمایتی، جایگزین مناسبی برای فشارهای اجتماعی است.
بهار به عنوان فصل نوآوری و شادی، گاهی با انتظارات اجتماعی همراه است که افراد را ملزم به نمایش ظاهر شادمان میکند.
بهار، فصل بیداری طبیعت پس از خواب زمستانی، نه تنها تحولی فیزیکی در محیط ایجاد میکند، بلکه بر روان انسان نیز تأثیرات عمیقی میگذارد.
این فصل با گلها، نور خورشید ملایم و هوای معتدل، معمولاً با احساسات مثبتی مانند شادی، امید و انگیزه همراه است.
روانشناسان این پدیده را با تغییرات نوری و دمایی مرتبط میدانند که بر تولید سروتونین و دوپامین در مغز تأثیر میگذارد.
افزایش این هورمونها باعث بهبود خلق و خو، کاهش اضطراب و افزایش سطح انرژی میشود.
بهار، به عنوان نماد شروع دوباره، افراد را به حرکت درآورده و آنها را به سمت تعیین اهداف جدید، پاکسازی فضای زندگی و گذر از روال کسل کننده زمستان ترغیب میکند.
این فصل، در واقع، یک «پل روانی» میان انزوا و بازگشت به اجتماع است که میتواند حس تعلق و ارتباط با دیگران را تقویت کند.
نوروز نماد تاب آوری و رویش دوباره است.
این جشن باستانی که با بهار همزمان است، نمادی از گذر از تاریکی زمستان به روشنایی و شکوفههای بهار است.
در این آیین، خانه تکانی و شستن فرشها، نمادی از پاکسازی روح و جسم از زنگارهای گذشته است.
سفره هفت سین با نمادهایی مانند سبزی (سرسبزی)، سیر (سلامتی)، و سنجد (برکت)، نشانههای امید به آینده و مقاومت در برابر چالشهاست.
نوروز یادآور این است که حتی در سختترین شرایط، امکان بازسازی و شروع دوباره وجود دارد.
این جشن همچنین نمادی از همبستگی اجتماعی است.
گرد هم آمدن خانوادهها، دید و بازدیدها، و تقسیم شیرینیهای سنتی مانند سمنو و سبزه، نشاندهندهٔ این است که تاب آوری نه تنها در فرد، بلکه در ارتباطات انسانی ریشه دارد.
نوروز با ترکیب سنت و مدرنیته، ثابت میکند که با حفظ ارزشهای فرهنگی، میتوان در برابر تغییرات جهان مدرن مقاومت کرد.
نوروز فلسفهای برای زندگی است که بر استقامت، امید، و پیوند با طبیعت و دیگران تأکید دارد.
از دیدگاه عصب روانشناسی، افزایش نور روز در بهار موجب تنظیم مجدد ساعت بیولوژیکی بدن میشود.
این تنظیم، که با تغییر در سطح ملاتونین همراه است، به بهبود کیفیت خواب و افزایش هوشیاری کمک میکند.
مطالعات نشان دادهاند که معرض قرار گرفتن در معرض نور طبیعی بهاره میتواند علائم افسردگی فصلی (SAD) را کاهش دهد و عملکرد شناختی را بهبود بخشد.
علاوه بر این، تمایل به فعالیتهای بدنی در این فصل، مانند پیاده روی یا کار در باغ، با ترشح اندورفین و کاهش استرس همراه است.
این تغییرات بیوشیمیایی، در کنار تمایل به تعامل اجتماعی بیشتر، به انسان کمک میکنند تا از حالت « رخوت زمستانی» خارج شود و به زندگی پویا بازگردد.
بهار، در این میان، به عنوان یک درمان طبیعی برای روان خسته و بی رمقی عمل میکند.
بهار در بسیاری از فرهنگها نماد تولد و تاب آوری، نوآوری و بازآفرینی است.
عیدی همانند نوروز، بر محور تمیز کردن خانه، پوشیدن لباسهای نو و تجدید روابط اجتماعی شکل میگیرند.
این رفتارها نه تنها بهبود محیط فیزیکی را به دنبال دارند، بلکه به نوعی «پاکسازی روانی» نیز هستند.
افراد در این فصل بیشتر به خودآرایی، خرید لباسهای نو و تزیین فضاها تمایل نشان میدهند که این امر میتواند افزایش اعتماد به نفس و بهبود تصویر ذهنی از خود را به همراه آورد.
فعالیتهای گروهی مانند گردشگری بهاری یا شرکت در جشنها، حس تعلق اجتماعی را تقویت کرده و از احساس تنهایی میکاهد.
بهار و فرارسیدن نوروز زمانی برای رشد روابط انسانی و بازسازی هویت فردی است.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری در پایان آورده است با وجود تمام مثبت بودن بهار، این فصل برای برخی میتواند چالشهای روانی به همراه داشته باشد.
برخی افراد که با حساسیتهای فصلی مانند آسم یا آلرژی دست و پنجه نرم میکنند، ممکن است به جای لذت، احساس ناراحتی و انزوا کنند.
انتظارات اجتماعی از «شادی اجباری» در بهار میتواند برای کسانی که درگیر غم شخصی یا سوگ هستند، فشار ایجاد کند. شادی اجباری، پدیدهای است که در آن فرد تحت فشار جامعه، خانواده یا محیط کار، مجبور میشود احساسات مثبت را نمایش دهد، حتی اگر در درون دچار غم، استرس یا ناراحتی باشد.
علاوه بر این، برخی پدیده های روانشناختی مانند «حس از دست دادن فرصت» (FOMO) در فصل بهار تشدید میشود، زیرا افراد فکر میکنند باید از تمام لحظات این فصل استفاده کنند.
این پارادوکس نشان میدهد که روانشناسی بهار، مانند خود طبیعت، پیچیده و چندوجهی است.
درک این تنوع، به ما کمک میکند تا نه تنها زیبایی های آن را ببینیم، بلکه به آسیب پذیری ها و نیازهای مختلف انسانی نیز توجه کنیم.