در دنیای امروزی که فناوری و رسانه ها به بخش جدایی ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده اند، تاب آوری رسانه ای خانواده به عنوان یک مفهوم کلیدی در مواجهه با چالش های دیجیتالی مطرح شده است.
سواد رسانه ای، یعنی توانایی درک، تحلیل، ایجاد و به اشتراک گذاشتن پیام های رسانه ای به شیوه ای معنادار و اخلاقی، نقش حیاتی در تقویت مقاومت خانواده ها در برابر اطلاعات غلط، محتوای ناسالم و وابستگی به فناوری دارد.
به گزارش میگنا چگونگی توسعه تاب آوری رسانه ای خانواده از طریق آموزش، ارتباط موثر و قواعد مشترک موضوعی است که توسط خاطره اکبری روانشناس و کارشناس سلامت به آن پرداخته شده است .
سواد رسانه ای فراتر از شناسایی منابع معتبر خبری است؛ شامل درک ساختارهای قدرت در رسانه، تحلیل دستاوردهای تبلیغاتی و آگاهی از تأثیر محتوا بر رفتارها می شود. در محیط خانگی، این مهارت ها به اعضای خانواده کمک می کنند تا از مخاطره هایی مانند سایبر بولیینگ، فریب های اینترنتی و اعتیاد به شبکه های اجتماعی دوری کنند. برای مثال، والدینی که سواد رسانه ای دارند می توانند به فرزندانشان یاد دهند چگونه منابع اخبار را ارزیابی کنند یا زمان استفاده از دستگاه های هوشمند را مدیریت کنند. این آگاهی ها زمینه را برای ایجاد تاب آوری رسانه ای خانواده فراهم می کنند، زیرا اعضای خانواده در برابر فشارهای دیجیتالی مقاوم تر می شوند.
نقش والدین در تقویت سواد رسانه ای
والدین به عنوان مربیان اولیه، نقش کلیدی در شکل گیری عادات رسانه ای سالم دارند. آنها باید نه تنها قواعدی برای استفاده از رسانه تعیین کنند، بلکه خود را به عنوان الگویی برای فرزندانشان ارائه دهند. مطالعات نشان می دهند که فرزندانی که والدینشان درباره محتوای رسانه ای با آنها گفت و گو می کنند، احتمال بیشتری دارند تا انتقادی فکر کنند و از محتوای نامناسب خودداری کنند. برای مثال، بررسی مشترک یک خبر در کنار فرزند یا بحث درباره تصاویر غیر واقعی در رسانه ها، فرصتی برای یادگیری عملی تاب آوری رسانه ای خانواده فراهم می کند. این رویکرد باعث می شود فرزندان در برابر دستکاری های رسانه ای مقاوم تر شوند.
فرزندان امروزی در محیطی زندگی می کنند که رسانه ها بر تمامی جنبه های زندگی آنها تأثیر می گذارند. بنابراین، آموزش سواد رسانه ای باید از سنین پایین شروع شود. مدارس و خانواده ها باید همکاری کنند تا مهارت هایی مانند شناسایی اطلاعات کاذب، حفظ حریم خصوصی در فضای دیجیتال و مدیریت زمان استفاده از رسانه را به کودکان آموزش دهند. یکی از روش های مؤثر، استفاده از بازی های تعاملی است که فرزندان را با مفاهیم اخلاقی و اجتماعی رسانه آشنا می کند. این آموزش ها زمینه را برای تاب آوری رسانه ای خانواده در برابر مخاطره های فرهنگی و روانی فراهم می کنند، زیرا فرزندان یاد می گیرند چگونه از خود در برابر فشارهای گروهی در فضای مجازی دفاع کنند.
افزایش دسترسی به رسانه های دیجیتال، خانواده ها را با چالش هایی مانند انتشار خشونت، جنسیت پردازی های نادرست و تبلیغات مخرب مواجه کرده است. برای مثال، محتوای غیر واقعی درباره زیبایی یا موفقیت می تواند به کاهش اعتماد به نفس فرزندان منجر شود. در این شرایط، تاب آوری رسانه ای خانواده نیازمند ایجاد فضایی امن برای بحث درباره این مسائل است. والدین باید به فرزندانشان یاد دهند که هر محتوایی واقعیت نیست و بتوانند ارزش های خانوادگی خود را در مقابل پیام های رسانه ای حفظ کنند. استفاده از ابزارهای فیلترینگ نیز می تواند به کنترل محتوای دریافتی کمک کند، اما باید در کنار آن، تفکر نقادانه نیز تقویت شود.
یکی از راهکارهای مؤثر برای تقویت تاب آوری رسانه ای خانواده، طراحی قواعد مشترک برای استفاده از رسانه است. این قواعد می توانند شامل زمان بندی استفاده از گوشی در زمان های غذاخوردن، تعیین فضایی بدون دستگاه های الکترونیکی در خانه یا تعیین محدودیت های سنی برای دسترسی به برنامه ها باشد. همچنین، تعامل فعالانه با رسانه ها، مانند تولید محتوای خانوادگی (مثل فیلم های کوتاه یا بلاگ) می تواند به فرزندان کمک کند تا درک عمیق تری از فرآیندهای رسانه ای پیدا کنند. این رویکرد نه تنها سواد رسانه ای را افزایش می دهد، بلکه ارتباطات خانوادگی را نیز تقویت می کند.
با توجه به پیشرفت های فناوری، تاب آوری رسانه ای خانواده باید به عنوان یک مهارت پویا و در حال تغییر در نظر گرفته شود. خانواده ها باید به طور مداوم با تحولات رسانه ای سازگار شوند و از فرصت های آموزشی جدید استفاده کنند. دولت ها و سازمان های آموزشی نیز باید برنامه هایی برای آموزش سواد رسانه ای در سطح ملی اجرا کنند. در نهایت، خانواده هایی که به سواد رسانه ای توجه می کنند، نه تنها از خود در برابر خطرات دیجیتالی محافظت می کنند، بلکه زمینه را برای شکوفایی فرزندانشان در جهانی پر از اطلاعات فراهم می کنند.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید