اختلال خواب یا پاراسومنیا به مجموعه‌ای از اختلالات خواب اطلاق می‌شود که شامل رفتارهای غیرعادی در حین خواب است. این اختلالات می‌توانند شامل خوابگردی، صحبت کردن در خواب، کابوس‌های شبانه، وحشت شبانه و حتی فلج خواب باشند. افراد مبتلا به پاراسومنیا معمولاً پس از بیدار شدن هیچ‌گونه یادآوری از این رفتارها ندارند و اطرافیان ممکن است تصور کنند که آن‌ها بیدار و هوشیار هستند.
به گزارش میگنا یکی از این اختلالات خوابگردی یا سومنبولیسم، حالتی است که فرد در حین خواب به طور ناخواسته و بدون آگاهی از محیط اطراف خود حرکت می‌کند. این پدیده معمولاً در مرحله خواب عمیق رخ می‌دهد و بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود، هرچند بزرگسالان نیز ممکن است به آن دچار شوند. خوابگردها ممکن است راه بروند، صحبت کنند یا حتی کارهای روزمره را انجام دهند.
این رفتار معمولاً بی‌خطر است، اما ممکن است خطراتی نیز به همراه داشته باشد. عوامل مختلفی مانند استرس، خستگی، و اختلالات خواب می‌توانند به بروز خوابگردی کمک کنند. درمان شامل مدیریت استرس و بهبود عادات خواب است.
در این میان صحبت کردن در خواب هم یک پدیده شایع است که در آن فرد در حین خواب به طور ناخواسته صحبت می‌کند. این حالت معمولاً در مراحل خواب عمیق رخ می‌دهد و ممکن است شامل جملات نامفهوم یا گفتگوهای کامل باشد. عوامل مختلفی مانند استرس، خستگی، و اختلالات خواب می‌توانند بر این پدیده تأثیر بگذارند.
در برخی موارد، صحبت کردن در خواب می‌تواند نشانه‌ای از خواب‌های پرتنش یا اضطراب باشد. اگرچه این پدیده معمولاً بی‌ضرر است، اما در صورت تکرار مکرر یا ایجاد مزاحمت برای دیگران، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.
فلج خواب هم یک اختلال خواب است که در آن فرد در حین خواب یا بیداری نمی‌تواند به طور موقت حرکت کند یا صحبت کند. این حالت معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و می‌تواند با احساس ترس، توهمات بصری یا شنیداری همراه باشد. فلج خواب معمولاً در مراحل انتقال بین خواب و بیداری رخ می‌دهد و ممکن است به دلیل کمبود خواب، استرس، یا تغییرات در الگوی خواب ایجاد شود. این اختلال بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است و اگرچه ممکن است ترسناک باشد، اما معمولاً بی‌خطر است. درمان شامل بهبود عادات خواب و مدیریت استرس می‌باشد.
پاراسومنیا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
– پاراسومنیاهای اولیه: این اختلالات مرتبط با مراحل خواب هستند و به نقص در عملکرد سیستم‌های تنظیم‌کننده خواب و بیداری مربوط می‌شوند. نمونه‌هایی از این نوع شامل:
-کابوس شبانه: رویاهای ترسناک که احساس وحشت را ایجاد می‌کنند.
– وحشت شبانه: فرد ناگهان با وحشت از خواب می‌پرد و در حالت گیجی قرار می‌گیرد.
– خوابگردی: حرکات غیر ارادی در حین خواب که معمولاً ارثی است.
– صحبت کردن در خواب: گفتن جملات یا کلمات در حین خواب که فرد پس از بیداری به یاد نمی‌آورد.
-پاراسومنیاهای ثانویه: این اختلالات به مشکلات پزشکی یا دارویی مربوط می‌شوند و ممکن است شامل تشنج، آریتمی‌های قلبی و دندان قروچه باشند.
علائم این اختلالات شامل موارد زیر است: سختی در خوابیدن، زخم‌های ناآشنا بر روی بدن، بیدار شدن در مکان‌های غیرمعمول، فراموش کردن فعالیت‌های خاص انجام شده در خواب، احساس خستگی یا خواب‌آلودگی در طول روز.
عوامل مختلفی می‌توانند منجر به بروز پاراسومنیا شوند:
– سن: این اختلالات بیشتر در کودکان شایع هستند.
-استرس: شرایط استرس‌زا ممکن است باعث افزایش بروز کابوس‌ها و خوابگردی شود.
-ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی پاراسومنیا احتمال ابتلای افراد را افزایش می‌دهد.
– مصرف الکل و مواد مخدر: این موارد می‌توانند علائم پاراسومنیا را تشدید کنند.
– اختلالات روانی: مانند اضطراب و افسردگی نیز ممکن است نقش داشته باشند.
پاراسومنیا یک اختلال شایع است که نه تنها بر کیفیت خواب فرد تأثیر می‌گذارد بلکه بر زندگی روزمره او نیز اثرگذار است.
درمان پاراسومنیا معمولاً شامل تغییر سبک زندگی، رفتار درمانی و دارو درمانی است.
مریم فرجی روانشناس و مشاور خانواده در خاتمه این مطلب آورده است تغییرات سبک زندگی می‌تواند شامل ایجاد یک برنامه خواب منظم، بهبود بهداشت خواب و محدود کردن مصرف مواد محرک مانند کافئین و الکل باشد.
رفتار درمانی شناختی (CBT) به شناسایی و مدیریت عوامل روانی مانند استرس و اضطراب کمک می‌کند. در موارد شدیدتر، داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها یا ملاتونین ممکن است برای تنظیم الگوهای خواب تجویز شوند که الزاما بایستی زیر نظر پزشک باشد این رویکردها به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم پاراسومنیا کمک می‌کنند
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید