دکتر طلعت خدیوزاده، دانشیار گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد از جمله شخصیت های علمی برجسته ای است که در طول بیش از سه دهه خدمت در این مجموعه، با انتشار افزون بر 240 مقاله علمی-پژوهشی در مجلات معتبر داخلی و بین المللی، ارائه بیش از 105 مقاله و سخنرانی در کنگره های ملی و بین المللی، راهنمایی حدود 50 پایان نامه دکتری تخصصی و کارشناسی ارشد، چاپ ده جلد کتاب، کسب جوایز متعدد آموزشی و پژوهشی، عضویت در بورد مامایی و بهداشت باروری کشور و بیش از 30 سال تجربه تدریس دروس مختلف رشته مامایی، روش شناسی تحقیقات کمی و کیفی و مباحث آموزش در علوم پزشکی، کارنامه پرباری را از فعالیت های کاری خود پیش روی جامعه بزرگ علوم پزشکی مشهد قرار داده است.
این استاد پیشکسوت دانشگاه، همچنین با همکاری تیم تحقیقاتی خود، طرح پژوهشی با عنوان ” تبیین فرایند شکل گیری اخلاق حرفه ای در دانشجویان و دانش آموختگان مامایی و ارائه راهکارهای آموزشی (980120)” را به سرانجام رسانده است که در سال 1403 به عنوان پایان نامه برتر آموزشی دانشگاه در مقطع دکترا در جشنواره آموزشی شهید مطهری مورد تقدیر قرار گرفت. پایگاه خبری وب دا گفتگویی با این استاد پژوهشگر، با تجربه و پرتلاش داشته که در ادامه می خوانید:
وب دا : ضمن خیرمقدم خدمت شما استاد گرامی، لطفا کمی در مورد تحصیلات و خدمات دانشگاهی خود توضیح دهید؟
به نام خدا و با سلام و احترام… بنده تحصیلات دانشگاهی را در رشتهی مامایی از سال 1364 در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد آغاز کرده و در سال 1367 به پایان رساندم و با توجه به رتبه ممتاز خدمت طرح را در دانشکده محل تحصیل گذراندم و بعد از 22 ماه خدمت با قبولی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تربیت مدرس به ادامه تحصیل پرداختم که در سال 1372 فارغ التحصیل و بعنوان مربی عضو هیأت علمی جهت ادامه طرح و تعهدات مشغول به خدمت در دانشگاه شدم که تا کنون ادامه یافته است.
در سال 1376 در اولین دوره حضوری رشته آموزش پزشکی در کشور، در دانشگاه شهید بهشتی پذیرفته و به تحصیل در این رشته پرداختم. با راه اندازی دکترای بهداشت باروری، وارد مقطع دکترای این رشته شدم و در سال 1392 فارغ التحصیل شدم.
وب دا: لطفا در خصوص طرح تحقیقاتی ” تبیین فرایند شکل گیری اخلاق حرفه ای در دانشجویان و دانش آموختگان مامایی و ارائه راهکارهای آموزشی” واهداف کلی آن برایمان مختصری توضیح دهید؟
این طرح در قالب پایان نامه دکترای بهداشت باروری انجام شد که اینجانب نقش استاد راهنما را بر عهده داشتم و سایر اعضای تیم تحقیق جناب آقای دکتر احسان شمسی گوشکی و سرکار خانم دکتر کبیریان می باشند. این پژوهش شامل سه مرحله شامل یک مطالعه کیفی گرندد تئوری، تدوین راهکارهای آموزش مؤثر آموزش اخلاق حرفه ای به دانشجویان مامایی و در نهایت معتبرسازی راهکارهای پیشنهادی از دیدگاه متخصصین و صاحبنظران رشته های مرتبط دانشگاهی است.
مرحله اول مطالعه، یک پژوهش کیفی با رویکرد گراندد تئوری بود که در آن با دانشآموختگان و دانشجویان رشته مامایی در مقاطع مختلف تحصیلی و همچنین با مطلعین کلیدی از جمله اساتید رشته های مامایی، بهداشت باروری و اخلاق پزشکی و مدیران آموزشی در سطح دانشگاه و کشور که دارای تجربه و صاحبنظر در این زمینه بودند، مصاحبه های عمیق چهره به چهره انجام و نتایج آن تحلیل و منجر به ارایه یک تئوری در زمینه چگونگی شکل گیری اخلاق حرفه ای در دانشجویان مامایی گردید.
در مرحله دوم مطالعه، یعنی ارایه راهکارهایی برای آموزش مؤثرتر مباحث اخلاقی، در ابتدا راهکارهایی منطبق بر درونمایه های حاصل از یافتههای گراندد تئوری شناسایی و استخراج گردید. سپس مرور سیستماتیک مطالعات مشابه در سطح بین المللی انجام و راهکارهای پیشنهادی ارایه شده در مقالات علمی- پژوهشی مرتبط نیز استخراج شد.
در ادامه، به منظور تکمیل راهکارهای ارتقای کیفیت آموزش اخلاق حرفهای، نحوه ارائه واحد درسی اخلاق حرفهای در کوریکولومهای معتبر رشته مامایی در جهان مورد بررسی قرار گرفت در این راستا چهارده کوریکولوم آموزش مامایی در سطح بین المللی از نظر آموزش مفاهیم اخلاقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. سپس هر سه مجموعه راهکارهای ارتقای اخلاق حرفهای با هم ادغام شده و پس از حذف موارد تکراری، راهکارهای حاصل از تلفیق “یافته های مطالعهی گراندد تئوری”، “مروری بر کوریکولومهای رشتهی مامایی در دانشگاههای معتبر دنیا” و “مرور سیستماتیک مطالعات مرتبط” استخراج و در ده حیطهی تخصصی شامل: اهداف آموزشی، محتوای آموزشی، روشهای تدریس، روشهای ارزشیابی، ارتقای صلاحیت مدرسین، بازنگری کوریکولوم درسی، فراهمسازی بستر مناسب آموزشی، فراهمسازی زیرساختهای لازم جهت ارتقای کیفیت آموزش اخلاق حرفهای، فراهمسازی شرایط مناسب بالین مامایی و اخلاق در پژوهش دستهبندی شدند. در مرحله سوم مطالعه، 204 راهکار پیشنهادی جهت ارتقای کیفیت آموزش اخلاق حرفهای در قالب پرسشنامه دلفی طراحی و سازماندهی گردید و سپس در طی دو راند دلفی، راهکارهای پیشنهادی آموزشی، با مشارکت 15 نظر از اعضای هیأت علمی گروههای اخلاق پزشکی، زنان، مامایی و سلامت باروری، آموزش پزشکی و معارف از دانشگاه علوم پزشکی مشهد و سایر دانشگاههای کشور معتبرسازی گردید.
وب دا: بفرمایید این طرح چه نتایجی داشته است؟
تئوری زمینهای پدیدار شده از دادهها “یادگیری تعاملی-شناختی در مسیر استدلال اخلاقی، یک تئوری بومی و سازگار با ارزشها، باورهای فرهنگی- اجتماعی و سبک زندگی حرفهای در کشور ایران است که امکان مقایسه با سایر فرهنگها را فراهم نموده و از این طریق به توسعه دانش موجود در این زمینه کمک می کند.
در این مطالعه، دغدغه اصلی مشارکت کنندگان، کنش ها و واکنشهای آنان در مسیر فرایند شکل گیری اخلاق حرفه ای و پیامد این فرایند، ویژگیهای بستر شکل گیری تکامل اخلاقی در دوران تحصیل، موانع و تسهیلکنندههای تکامل اخلاقی و عوامل میانجی مؤثر بر این فرایند شناسایی شد. دغدغه اصلی ظهور یافته در این مطالعه “بیحسی اخلاقی در محیط یادگیری” و کنش- واکنشهای دانشجویان و دانشآموختگان مامایی در جهت رفع دغدغهی اصلی شامل “تجربه دیسترس اخلاقی”، “یادگیری تعاملی- شناختی در فضای آموزشی” و “گام برداشتن در مسیر تقویت یا ناامیدی اخلاقی” بود که این کنشها و واکنشها منجر به طیفی از پیامدها “از فرسودگی تا درونیسازی اخلاقی” می شدند. در بخش دوم مطالعه 204 راهکار آموزشی در 10 حیطهی مختلف استخراج و معتبرسازی شد. با استفاده از راهکارهای استخراج شده در این مطالعه، میتوان در جهت رفع چالشهای آموزش اخلاق حرفهای در مامایی و ارتقا سطح رعایت استانداردهای اخلاق حرفهای و کیفیت ارائه خدمات در مامایی گامی مؤثر برداشت.
سخن آخر…
بر اساس نتایج این پایان نامه، یک برنامه درسی جدید برای آموزش اخلاق حرفه ای توسط تیم تحقیق طراحی گردیده که مورد حمایت و تایید هیأت بورد مامایی در وزارت بهداشت نیز قرار گرفته و در قالب یک طرح پژوهش در آموزش در دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه به صورت پایلوت در حال اجراست. امیدوارم نتایج این طرح گامی در جهت ارتقای آموزش مؤثر درس اخلاق حرفه ای و نهادینه سازی ارزشها و هنجارهای اخلاقی در دانشجویان رشته مامایی و سایر رشته های علوم پزشکی در سطح دانشگاههای کشور باشد.
من به نوبه خود از حمایتهای معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همچنین از اساتید بزرگوار و دانشجویان و دانش آموختگان عزیز مامایی که در طی این مسیر، همکاری و همراهی نمودند تشکر و قدردانی می کنم.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید