رسانهها در دنیای امروز به عنوان یکی از ارکان اصلی اطلاعرسانی و مدیریت بحران شناخته میشوند. در شرایط بحرانی، چه طبیعی مانند زلزله و سیل و چه اجتماعی و اقتصادی مانند بحرانهای مالی و شیوع بیماریها، نقش رسانهها در انتقال اطلاعات دقیق، کاهش شایعات و تقویت تابآوری جامعه بسیار حیاتی است. تابآوری در بحران به معنای توانایی افراد، گروهها و جوامع برای مقابله با فشارها و بازسازی سریع پس از بحران است و رسانه یکی از ابزارهای اصلی برای تقویت این توانایی به شمار میآیند.
رسانههای سنتی مانند تلویزیون، رادیو و روزنامهها هنوز هم در مدیریت بحران نقش مهمی ایفا میکنند. این رسانهها با پوشش جامع اخبار و ارائه تحلیلهای دقیق، به مردم کمک میکنند تا تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند. برای مثال، تلویزیون میتواند پیامهای هشداردهنده در زمان وقوع زلزله یا سیل را به سرعت به سرتاسر کشور منتقل کند و آموزشهای عملی برای مواجهه با شرایط اضطراری ارائه دهد. رادیو نیز به ویژه در مناطقی که دسترسی به اینترنت محدود است، نقش حیاتی دارد و میتواند پیامهای فوری و قابل اعتماد ارائه کند.
رسانههای دیجیتال و شبکههای اجتماعی توانایی فوقالعادهای در تسریع انتقال اطلاعات دارند. در بحرانهای اخیر، مانند شیوع بیماری کووید-19، مشاهده شد که شبکههای اجتماعی مانند توییتر، اینستاگرام و تلگرام میتوانند اطلاعات فوری درباره وضعیت بحران، راهنماییهای بهداشتی و اخبار مرتبط با اقدامات دولت و نهادهای امدادی ارائه دهند. با این حال، این رسانهها نیازمند مدیریت صحیح هستند، زیرا سرعت انتشار اطلاعات نادرست نیز بالاست و میتواند اثر منفی بر تابآوری جامعه داشته باشد.
یکی از مهمترین وظایف رسانهها در بحران، ارائه آموزشها و اطلاعات کاربردی به مردم است. آموزش درباره اقدامات ایمنی، نحوه کمکهای اضطراری و راههای مقابله با بحران، تابآوری فردی و جمعی را افزایش میدهد. رسانهها با تولید محتوای آموزشی و انتشار آن در قالب گزارش، ویدئو و پستهای شبکههای اجتماعی، به جامعه کمک میکنند تا در مواجهه با بحرانها آمادهتر باشند و واکنشهای بهتری نشان دهند.
تقویت اعتماد عمومی:
اعتماد عمومی به رسانهها، یکی از کلیدهای موفقیت در مدیریت بحران و افزایش تابآوری جامعه است. رسانهای که اطلاعات شفاف، دقیق و بدون جانبداری ارائه دهد، اعتماد مردم را جلب میکند و از انتشار شایعات جلوگیری میکند. این اعتماد باعث میشود افراد در شرایط بحرانی تصمیمات منطقیتر و هماهنگتری اتخاذ کنند و واکنشهای اجتماعی مثبتتر باشد. رسانهها میتوانند با مصاحبه با کارشناسان، ارائه آمار دقیق و شفافیت در گزارشها، این اعتماد را تقویت کنند.
تابآوری روانی و حمایت اجتماعی:
رسانهها تنها نقش اطلاعرسانی ندارند؛ آنها میتوانند نقش حمایتی و روانی نیز ایفا کنند. پوشش اخبار مثبت، داستانهای موفقیت در مقابله با بحران و گزارش از کمکهای اجتماعی، امید و انگیزه را در جامعه تقویت میکند. تابآوری روانی جامعه به اندازه تابآوری فیزیکی و اقتصادی اهمیت دارد و رسانهها با ایجاد حس همبستگی و ارائه پیامهای امیدبخش، میتوانند آن را افزایش دهند.
تحلیل داده و مدیریت بحران:
با پیشرفت فناوری، رسانهها میتوانند از تحلیل دادهها و رصد شبکههای اجتماعی برای مدیریت بحران استفاده کنند. استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتمهای پیشبینی، امکان شناسایی روند بحران و نیازهای مردم را فراهم میکند. رسانهها با انتشار پیامهای هدفمند بر اساس این تحلیلها، به تصمیمگیرندگان و مردم کمک میکنند تا اقدامات مؤثرتری انجام دهند و تابآوری جامعه را افزایش دهند.
رسانههای محلی و تخصصی:
رسانههای محلی و تخصصی نقش ویژهای در افزایش تابآوری دارند. رسانههای محلی با شناخت دقیق از شرایط و نیازهای منطقه، قادرند راهکارهای عملی و مؤثر ارائه دهند و به عنوان رابط میان مردم و نهادهای امدادی عمل کنند. این رسانهها با ارتباط نزدیک با جامعه، پیامها را به شکل دقیق و قابل فهم منتقل میکنند و تابآوری اجتماعی را تقویت میکنند.
همکاری میان رسانهها و نهادهای بحران:
موفقیت در مدیریت بحران و افزایش تابآوری بدون همکاری میان رسانهها، نهادهای دولتی و جامعه امکانپذیر نیست. رسانهها باید با سازمانهای امدادی، دولت و نهادهای غیردولتی هماهنگ باشند تا اطلاعات به موقع و دقیق در اختیار مردم قرار گیرد. این همکاری، باعث میشود پیامها یکپارچه و کارآمد باشند و جامعه در مواجهه با بحرانها مقاومتر شود.
زهرانیازاده نویسنده کتاب مسیر تاب آوری در خاتمه آورده است رسانهها با اطلاعرسانی دقیق، آموزش، تقویت اعتماد عمومی، حمایت روانی، تحلیل دادهها و ارائه محتواهای محلی و تخصصی، نقش اساسی در تقویت تابآوری جامعه در بحرانها دارند. سرمایهگذاری در رسانههای قوی و آموزش آنها به معنای افزایش آمادگی جامعه در مواجهه با بحرانها و کاهش اثرات منفی آنهاست. بنابراین، تقویت رسانهها و ارتقاء کیفیت اطلاعرسانی، یک ضرورت حیاتی برای جوامع امروزی محسوب میشود.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید