محققان از دانشگاه یورک، کالج کینگز لندن و دانشگاه هاروارد طی یک پژوهش بزرگ که در مجله Nature Mental Health منتشر شده، به این نتیجه رسیدند که کودکانی که در محیطهایی با نابرابری درآمدی بالا زندگی میکنند، بخشهای مهمی از مغزشان از جمله کورتکس یا قشر مغزی که محل تصمیمگیری، حافظه و احساسات است، دچار کاهش حجم میشود.
مطالعهای جدید نشان داده است که نابرابری اجتماعی میتواند تغییرات ساختاری قابل توجهی در مغز کودکان ایجاد کند( راکش و همکاران ، 2025).
این موضوع اهمیت زیادی دارد چون رشد مغزی کودکان نقش اساسی در سلامت روان و تواناییهای شناختی آنها دارد.
به گزارش میگنا در این تحقیق بیش از ۱۰ هزار کودک ۹ تا ۱۰ ساله در ایالات متحده بررسی شدند و مشخص شد که نابرابری اجتماعی نه تنها به درآمد یا تحصیلات خانواده مرتبط نیست، بلکه شرایط کلی جامعه بر رشد مغزی تأثیر میگذارد. به طور خاص دیده شد که در کودکان ساکن مناطق با فاصله درآمدی زیاد، اتصالات بین بخشهای مختلف مغز دچار اختلال شده و این موضوع میتواند روی مهارتهای یادگیری، توجه و تنظیم احساسات تأثیر منفی بگذارد.
نابرابری درآمدی با کاهش ضخامت و مساحت قشر مغز و تغییر اتصال عملکردی بین شبکههای مغزی همراه است. این تغییرات مغزی میانجی بین نابرابری درآمد و مشکلات سلامت روان هستند. با این حال، این اثر مستقل از وضعیت اقتصادی-اجتماعی فرد است. نتایج بر ضرورت سیاستهای کاهش نابرابری و تقویت انسجام اجتماعی برای محافظت از رشد عصبی و سلامت روان تأکید دارد
یکی از دلایل اصلی این تاثیر، افزایش سطح استرس و اضطراب در کودکانی است که در جوامع نابرابر زندگی میکنند. وقتی کودکان احساس میکنند وضعیت اجتماعی خودشان نسبت به دیگران پایینتر است، فشار روانی و هورمونی (مانند افزایش کورتیزول که هورمون استرس است) در بدن آنها افزایش مییابد.
این استرس مزمن میتواند توسعه طبیعی مغز را مختل کرده و سلامت روان را به خطر بیندازد. به عبارت دیگر، نابرابری اجتماعی یک نوع فشار مزمن است که مغز کودکان را در معرض آسیب قرار میدهد.
این تحقیق همچنین نشان داده است که این تاثیرات در مناطق مختلف ایالات متحده متفاوت است. در ایالتهایی مانند نیویورک، کنتیکت، کالیفرنیا و فلوریدا که نابرابری درآمدی بالایی دارند، این تغییرات ساختاری مغزی بیشتر دیده میشود. اما در ایالتهایی نظیر یوتا، ویسکانسین و ورمونت که شکاف درآمدی کمتر است، مغز کودکان سالمتر و عملکردهای شناختی بهتری مشاهده شده است.
نتیجه کلیدی این تحقیق این است که کاهش نابرابری اجتماعی یک ضرورت جدی برای سلامت عمومی است. ایجاد جامعهای برابرتر میتواند محیطی سالمتر برای رشد کودکان فراهم کند و سلامت روان و عملکرد مغزی بهتری را برای آنها به ارمغان آورد. بنابراین سیاستگذاران و جامعهشناسان باید بر روی کاهش فقر و فاصله طبقاتی تمرکز کنند تا بتوانند از بروز مشکلات روانی و شناختی جلوگیری کنند و آینده روشنتری برای نسلهای بعدی بسازند.
نرگس زمانی نویسنده خانه تاب آوری تاکید میکند نابرابری اجتماعی فقط یک مشکل اقتصادی نیست بلکه بطورکلی یک چالش مهم سلامت روان و رشد مغزی برای همه کودکان است. این یافتهها اهمیت اجرای برنامهها و سیاستهایی را که به کاهش نابرابری کمک میکند، بیش از پیش نمایان میسازد و به همه ما یادآوری میکند که رشد سالم کودک، پایه و اساس جامعهای سالم است.
💬 نظرات خود را با ما در میان بگذارید