مقابله با مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در محیط کار

در برخورد با یک فرد خودشیفته، خشونت و بدرفتاری اشکال مختلفی به خود می گیرد و خیلی از موارد آزاری که تجربه می‏ کنید، الزاما آن بدرفتاری‏ هایی نیستند که می‏ شناسید و به آنها آگاهید.

این رفتارهای آزارگرانه در روابط عاطفی بین فردی، روابط خانوادگی و محیط‏ های کاری رخ می دهد که سومی یکی از سخت‏ ترین‏ بسترهای مقابله با این مشکل است، چون برای تامین نیازهای اساسی و اولیه خود به حقوق سر ماه تان متکی هستید.
پس نمی توانید به همین راحتی از آن شخص فاصله بگیرید یا خود را از محیط سمی جدا کنید. خشونت و بدرفتاری افراد خودشیفته در محیط کار به چه صورتی بروز می کند؟
ممکن است مدیرتان از شما بخواهد هدایت پروژه بزرگی را برعهده بگیرید و شما این چالش را بپذیرید.

همکاری که رقیب شماست، پیش مدیرتان می رود و می گوید مطمئن نیست شما بتوانید از پس انجام این پروژه بربیایید و توانایی شما را زیر سوال می برد.
او با نیتی مثلا خوب و تظاهر به خیرخواهی و دلسوزی، تصویری دروغین و بدنام کننده از شما می سازد. ممکن است بگوید: «اصلا دلم نمی خواهد این موضوع را مطرح کنم، اما نگران هستم. او درگیر طلاق و مسائل مربوط به جدایی است و ممکن است نتواند به نحو احسن از پس کارهای این پروژه بربیاید.» این افراد از تکنیک «مثلث سازی» استفاده می کنند تا وانمود کنند نیتشان کمک به سازمان است، در صورتی که در حقیقت صرفا قصد تخریب و تضعیف موقعیت شما را دارند.
تکنیک مثلث سازی یکی از روش های معمول افراد سمی است که بین دو نفر یا دو گروه شکاف و تضاد ایجاد می کنند تا قدرت و کنترل خود را حفظ کرده و توجه ها را سمت خود جلب کنند.

مدیرتان هدایت پروژه را از شما می گیرد و به همان همکار واگذار می کند و به شما نقش پایین تری می دهد. طبیعی است که حسابی خشمگین شوید. بعد هم مدیرتان شما را به صورت خصوصی کنار می کشد و نسبت به شرایطتان ابراز نگرانی می کند و در حمایت از شما می گوید: «ما همه نگران تو هستیم. اگر احساس کردی کارها بیش از حد توان الانت است، حتما به ما بگو تا راه حلی پیدا کنیم.» حالا علاوه بر خشم، دچار سردرگمی هم می شوید.

آنها با دستکاری تصور دیگران از شما، کاری می کنند که فردی به نظر بیایید که «در شرایط خوبی نیست» تا بتوانند منافع خود را تامین کنند.

چنین سناریوهایی در محیط کار بسیار رایج هستند و این گونه نیست که نشود درباره شان کاری کرد. موقعیت های این چنینی با دقت و احتیاط قابل مدیریت هستند.
نکته مهم در چنین شرایطی این است که حقیقت موضوع را برای مدیر و همکاران خود توضیح دهید تا توانایی های شما را درک کنند. اما گاهی اوقات هم عاقلانه تر این است که در صورت امکان، از افراد سمی فاصله بگیرید.

1- موقعیت را درک کنید
شناخت ویژگی های افراد خودشیفته برای کنار آمدن با آنها، مدیریت درستشان و ترمیم آسیب های وارده از آنها ضروری است. چه در محیط کار و چه در خانه، بخش عمده ای از مدیریت این قبیل روابط سمی از طریق آموزش و آگاهی از شیوه های عملکردی آنها به دست می آید.
اگر بتوانید تاکتیک هایشان را بشناسید، احتمالش خیلی کمتر می شود در تاری که آنها می تنند خود را مقصر بدانید یا گرفتار بازی هایشان شوید. علاوه بر آن، می توانید مشاهدات خود را با یک دوست صمیمی، همکار مورد اعتماد یا روان درمانگر به اشتراک بگذارید تا بتوانید آنها را مستندسازی کرده و همزمان به دنبال الگوهای رفتاری بگردید که در آینده برای حفاظت از خود در مقابل آنها به کارتان می آید.
2- پذیرش داشته باشید
برای افرادی که ذهن سالم و نرمالی دارند، پذیرش این واقعیت که برخی می توانند رفتار های ناسالم و آزارگری داشته باشند، می تواند دشوار باشد. چنین افرادی اغلب به دنبال منطق رفتارهای تخریب کننده و ناهنجار می گردند و چون به در بسته می خورند، به سختی می توانند با این واقعیت کنار بیایند. در چنین شرایطی، هنگامی که با شخصی مبتلا به اختلال آسیب شناختی روبه رو هستید که تنها هدفش ایجاد هرج و مرج در هر فرصت ممکن است، اغلب لازم است منطق را کنار بگذارید.
رسیدن به چنین درکی زمان بر است و نیاز به فهم عمیقی دارد. اما در طولانی مدت به شما کمک می کند در انجام پروژه های کاری پیش بروید و در عین حال راه را بر فرصت های مثلث سازی و ایجاد بی نظمی افراد سمی ببندید.

3- به گزینه «به رو آوردن» فکر کنید
حواستان باشد که به رو آوردن و رو در رو کردن همیشه بهترین رویکرد نیست. باید به درستی ارزیابی کنید و ببینید ممکن است این کار نتیجه معکوس داشته باشد و بدتر به ضرر شما تمام شود یا نه. مرزگذاری مستقیم با شخصی که واقعا دچار اختلالات روانی است، اغلب باعث می شود تازه دستشان بیاید که باید از چه نقطه ای وارد شوند که بیشترین آسیب ممکن را به شما بزنند.

به عبارت دیگر اگر مستقیما به آنها بگویید که باید دست از انجام کاری بکشند، در واقع تضمین می کنید که دقیقا همان کار را به کرات انجام دهند.
اما از سوی دیگر، اگر فکر می کنید افشای رفتارهای ناسالمشان باعث می شود دچار اضطراب شوند که مبادا همه بفهمند مشکل از آنهاست، حتما این کار را بکنید، اما با احتیاط و فکرشده. برای آنها همه اینها یک بازی «موش و گربه» است، پس ممکن است این کار آنها را مصمم تر کند که بیشتر تلاش کنند تا شما را آزار دهند و حرصتان را دربیاورند و به این ترتیب توجه شما و دیگران را جلب کنند؛ حتی اگر این جلب توجه به صورت منفی باشد.

4- با یک همکار مورد اعتماد صحبت کنید
اگر احساس می کنید کمپین تخریبی علیه شما راه افتاده یا فرد خودشیفته در تلاش است شما را بین همکارانتان بدنام کند، ببینید می توانید تجربیاتتان را با افرادی در میان بگذارید که احتمال می دهید متوجه وخامت اوضاع هستند یا شاید حتی رفتار مشابهی را تجربه کرده اند و می توانند معضلات پیش روی شما و آسیبی را که می بینید درک کنند. این کار می تواند تاثیر زیادی در حفظ شهرت شما داشته باشد.
5- واکنش نشان ندهید
در بازی «موش و گربه» با یک فرد خودشیفته، تقریبا همیشه بهترین راهکار این است که «خودتان را به موش مردگی بزنید». به عبارت دیگر، خود را بی تفاوت نشان دهید. این بازی ای نیست که بتوانید از ورود به آن اجتناب کنید.
اما می توانید با استفاده از راهکارهایی آنها را عقب برانید و کاری کنید دست از سرتان بردارند. یکی از این راهکارها بی توجهی به آنهاست، چون با این کار در نهایت خسته می شوند و فرد دیگری را برای بازی پیدا می کنند (متاسفانه). سکوت در برابر تکنیک مثلث سازی اغلب بهترین رویکرد است.

در روان شناسی به این تکنیک که رفتارهای بد را نادیده می گیرید، «تقویت کننده منفی» و زمانی که رفتارهای مثبت را تحسین می کنید «تقویت کننده مثبت» می گویند.
این تکنیک جواب هم می دهد و به شکل عجیبی درباره کودکان نتیجه بخش است. پس رفتار بد را نادیده بگیرید و رفتار خوب را تشویق کنید.
رفتار خودشیفته ها اغلب با رفتار کودکان خردسال مقایسه می شود؛ استفاده از برخوردهایی که روی کودکان اثربخش و اثبات شده است، معمولا روش ایمنی است.

6- کاهش آسیب را تمرین کنید
موقعیت هایی را که در آنها با فرد خودشیفته تنها هستید، ترک کنید. پیدا کردن همکاران حمایتگر، اجتناب از اشتراک گذاری اطلاعات شخصی و نادیده گرفتن تلاش های آنها برای تحریک شما، در برخورد با یک فرد خودشیفته در محیط کار تاثیر بسزایی خواهد داشت.

7- گزینه های شغلی را بررسی کنید
اگر شرایط کاری به حدی مشکل ساز شود که دیگر نتوانید با محیط کار کنار بیایید و سلامت روان یا توانایی عملکردی تان به طور جدی در مخاطره قرار بگیرد، شاید لازم باشد گزینه های شغلی دیگر خود را بررسی کنید. رسیدن به این نتیجه برای بسیاری واقعیت تلخی است، اما به روزرسانی رزومه و حفظ گزینه های دیگر هرگز به شما آسیبی نمی زند و در صورت لزوم می تواند راهکار احتمالی نجات بخشی باشد.
8- با یک روان درمانگر صحبت کنید
پیدا کردن درمانگری که آشنا به حوزه رفتاری افراد خودشیفته است، می تواند یکی از تاییدکننده ترین تجربیات زندگی شما باشد. آنها می دانند و درک می کنند که شما با چه چیزهایی سروکار دارید و می توانند به شما کمک کنند روش های مفید و منحصربه فردی را متناسب با هر مساله پیدا کنید.
چالش های معدودی می توانند از نظر سختی به مواجهه با یک مدیر یا همکار خودشیفته برسند، چون معیشت شما به این ارتباط بستگی دارد و ترک آن به این راحتی ها نیست. اشتباه برداشت نکنید.

مسلم است که بزرگ کردن فرزند با چنین فردی سخت ترین چالش ممکن است، اما کار کردن با آنها در رتبه دوم قرار دارد. اگر مجبورید با فردی که دچار اختلالات روانی است کار کنید، در نهایت مجبور می شوید یاد بگیرید که چگونه نقش فرد بزرگ منشی را بازی کنید که واکنشی نشان نمی دهد، در حالی که در درون ممکن است دلتان بخواهد فریاد بزنید.

این افراد سزاوار رفتارهایی هستند که اصلا حرفه ای و مناسب محیط کار حرفه ای نیست و چون نمی توانید رفتار درخور آنها را نشان دهید – چون شما یک حرفه ای هستید- حسابی تحت فشار قرار می گیرید و به اعصاب و روانتان فشار وارد می شود. از دیگران کمک بگیرید و به آنها تکیه کنید تا از شما حمایت کنند. چه خوشتان بیاید، چه نیاید به این کار احتیاج پیدا می کنید. انسان های ضعیف از پس چنین تجربه ای برنمی آیند، اما در این فرآیند مهارت ارزشمندی را می آموزید: اینکه چگونه افراد سمی را مدیریت کنید و از هر چالشی موفق بیرون بیایید!